Europejski mechanizm ochrony ludnosci - wykorzystanie modulow ratowniczo-gasniczych

Размещено на http://www.allbest.ru

Akademia WSB w Dqbrowie Gorniczej, Polska

Europejski mechanizm ochrony ludnosci - wykorzystanie modulow ratowniczo-gasniczych

Boguslaw Kogut

Streszczenie: Artykul opisuje podstawy prawne oraz system funkcjonowania europejskiej ochrony ludnosci. Przedstawione w nim zostaly najwazniejsze akty prawne tworzace europejski system ochrony ludnosci. Duzo uwagi w tej publikacji poswi^cono podstawom prawnym i sposobie funkcjonowania Wspolnotowego Mechanizmu Ochrony Ludnosci oraz powstalego po przeksztalceniach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludnosci (UMOL), b^dacych podstawowymi narz^dziami koordynacji dzialan ratowniczych podejmowanych przez poszczegolne panstwa uczestniczace w europejskim systemie ochrony ludnosci, ale takze samodzielnym i samowystarczalnym zespolom wykorzystywanym w dzialaniach ratowniczych tzw. modulom ochrony ludnosci. Warto nadmienic, ze Mechanizm Ochrony Ludnosci moze byc uaktywniony w sytuacjach zagrozen, a jego aktywacja jest nast^pstwem apelu o pomoc panstwa poszkodowanego. Mechanizm funkcjonuje od kilkunastu lat i aktualnie trwaja prace nad stworzeniem nowej podstawy prawnej dla jego rozszerzonego funkcjonowania. Propozycja zaklada wzmocnienie funkcjonowania UMOL zarowno pod wzgl^dem finansowymz Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy, jak rowniez operacyjnym poprzez m.in. zwi^kszenie i wzmocnienie roli Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego (ERCC), jako zintegrowanego osrodka operacyjnego. Projekt ma takze na celu wzmocnienie funkcjonujacej w ramach UMOL rezerwy rescEU. W artykule przedstawiono takze narz^dzia, jakimi posluguje si§ Mechanizm Ochrony Ludnosci w ramach dzialan i sa to moduly. Przedstawienie charakterystyki modulow i realizowanych przez nie zadan pozwala w przypadku zdarzenia i prosby potrzebujacego panstwa o pomoc szczegolowo okreslic zasoby ratownicze, jakie winny byc zadysponowane w celu udzielenia pomocy. Artykul przedstawia takze polskie moduly, ktore zostaly przygotowane do dzialan w ramach funkcjonujacego mechanizmu. Polskie moduly to znaczacy wklad w Unijny Mechanizm Ochrony Ludnosci i biorace wielokrotnie udzial w misjach mi^dzynarodowych dotyczacych zarowno pomocy ratowniczej, jaki humanitarnej.

Slowa kluczowe: ochrona ludnosci, Unijny Mechanizm Ochrony Ludnosci, moduly ochrony ludnosci.

Богуслав Когут europejskiej ochrony ludnosci

Університет ВШБ в Домброві Гурнічій, Польща

ЄВРОПЕЙСЬКИЙ МЕХАНІЗМ ЦИВІЛЬНОГО ЗАХИСТУ - ВИКОРИСТАННЯ РЯТУВАЛЬНИХ ТА ПОЖЕЖНИХ МОДУЛІВ

Розглянуто правові основи та систему функціонування європейського цивільного захисту Представлено найважливіші правові акти, які формують європейську систему цивільного захисту. Велика увага в цій публікації приділяється правовій основі та функціонуванню Союзного механізму цивільного захисту та Механізму цивільного захисту Європейського союзу (МЦЗЄС), створенного після трансформацій, які є основними інструментами для координації рятувальних операцій, що здійснюються окремими країнами-учасницями Європейської системи цивільного захисту, а також незалежними та самодостатніми групами, що залучаються до рятувальних операцій, так звані модулі цивільного захисту. Варто зазначити, що Механізм цивільного захисту може бути задіяний в надзвичайних ситуаціях, і його активація є результатом звернення постраждалої держави. Механізм функціонує вже більше десяти років і наразі триває робота над створенням нової правової бази для його розширеної дії. Пропозиція передбачає посилення функціонування МЦЗЄС як у фінансовому плані за кошти Комплексного плану відновлення європейської економіки та стабільного развитку так і в оперативному плані через підвищення та посилення ролі Координаційного центру реагування на надзвичайні ситуації (КЦРНС), як інтегрованого оперативного центру. Проект також спрямований на посилення функціонування в рамках МЦЗЄС резерву rescEU. У статті також представлені інструменти, які використовує Механізм цивільного захисту в рамках своєї діяльності, і це є модулі. Представлення характеристик модулів і завдань, які вони виконують, дає можливість у разі інциденту та запиту від країни, яка п отребує допомоги, детально визначити рятувальні ресурси, якими слід розпоряджатися для надання допомоги. У статті також представлені польські модулі, які підготовлені для діяльності в рамках функціонування механізму. Польські рятувальні групи є вагомим внеском у Механізм цивільного захисту ЄС і неодноразово брали участь у міжнародних місіях як з порятунку, так і з надання гуманітарної допомоги.

Ключові слова: цивільний захист, Механізм цивільного захисту ЄС, модулі цивільного захисту.

Boguslaw Kogut

Akademia WSB w Dqbrowie Gorniczej, Polska

EUROPEAN CIVIL PROTECTION MECHANISM - USE OF RESCUE AND FIRE-FIGHTING MODULES

Abstract

The article describes the legal basis and ways of functioning of European civil protection. It presents the most important acts that constitute the European system of civil protection. Significant attention in this publication is given to the legal basis and the modus operandi of the Community Civil Protection Mechanism and the post-transformation Union Civil Protection Mechanism (UCPM), which are the basic instruments for coordinating the rescue efforts of the individual states involved in the European civil protection system, but also to the autonomous and self-sufficient teams used in rescue operations, the so-called civil protection modules. It is worth mentioning that the Union Civil Protection Mechanism can be activated in emergencies, and its activation is a result of a call for assistance from the affected state. The Mechanism has been operating for several years and work is currently in progress to create a new legal basis to extend its functioning. The proposal is to strengthen the functioning of UCPM both financially from the European Union Recovery Facility and organisationally by, among other things, enhancing and strengthening the role of the Emergency Response Coordination Centre (ERCC) as an integrated operational centre. The proposal also aims to strengthen a rescEU reserve operating within UCPM. The article also outlines the instruments used by the Union Civil Protection Mechanism in its operations and these are the modules. By outlining the characteristics of the modules and the tasks they perform, it is possible, in the event of an emergency and a call for assistance from a state in need, to specify i n detail the rescue resources that should be deployed to assist. The article also presents the Polish modules that have been prepared to operate within the framework of the functioning Mechanism. Polish modules are a significant contribution to the Union Civil Protection Mechanism and have participated on numerous occasions in international missions involving both rescue and humanitarian assistance.

Keywords: civil protection, Union Civil Protection Mechanism, civil protection module

Wprowadzenie

Bezpieczenstwo to naczelna potrzeba czlowieka i instytucji przez niego tworzonych, poniewaz zwi^zane jest z rozwojem spolecznym i cywilizacyjnym. Bezpieczenstwo jest elementem wielu obszarow dzialalnosci czlowieka.[1]Pewnosctej tezy wynika z analizy uwarunkowan rozwoju cywilizacyjnego czlowieka w roznych okresach historycznych i uwarunkowan kulturowych, w ktorych podmiot bezpieczenstwa funkcjonowal [2], bezpieczenstwo b^c jednym z bardziej zlozonych obszarow ludzkiej egzystencji, nie doczekalo si? do tej pory jednolicie wypracowanej definicji[3]. Uwaza si?, ze „bezpieczenstwo zajmuje istotne miejsce wsrod tzw. dobr uniwersalnych obok poj?c takich jak: dobro, prawda, sprawiedliwosc[4]. Specyfika bezpieczenstwa, jako immanentnej cechy bytu ludzkiego powoduje, ze pojmowane musi byc ono dynamicznie.[5]Zagrozenie jest antonimem bezpieczenstwa[6] poj?cie to okresla sytuacj? niebezpieczn^ dla otoczenia, sytuacj? maj^c^ negatywny wplyw na funkcjonowaniepodmiotu.Bezpieczenstwo odnosi si? do obiektywnego stanu bycia bez zagrozenlub ochrony przedzagrozeniami i jest uzywane do opisania subiektywnego stanu wolnosci od niepokoju wynikaj^cego z zagrozen.[7] Nie oznacza to jednak, ze brak zagrozenia powinien powodowac rezygnacj? z rozwoju bezpieczenstwa. Brak okreslonego zagrozenia lub systematyczne obnizanie si? poziomu bezpieczenstwa powinno spowodowac intensyfikacj? wysilkow. Wnioski z analizy poj?cia "bezpieczenstwo” oraz jego pragmatyki wskazuj^, ze jest ono potrzeb^, wartosci^ i prawem natury jego podmiotu.[8]

Wzajemna pomoc i wsparcie w obliczu kl?sk zywiolowych lub katastrof oraz sytuacji kryzysowych to jedne z najwazniejszych przejawow powszechnej solidarnosci mi?dzyludzkiej, a jednoczesnie obowi^zek moralny, poniewaz w wyniku tych kl?sk lub katastrof oraz sytuacji kryzysowej duze grupy osob mog^ nie byc w stanie zaspokoic swoich podstawowych potrzeb, co moze z kolei miec powazne negatywne skutki dla ich zdrowia i zycia.[9] Dlatego tez w agendzie dzialan Unii Europejskiej dzialanie w zakresie ochrony ludnosci rozumiana, jako zapewnienia bezpieczenstwa zyciai zdrowia ludzi i ich mienia oraz sprzyjaj^cych warunkow srodowiska naturalnego doich przezycia zajmuje istotne miejsce.[10]

Ochrona Ludnosci-Unijny Mechanizm Ochrony Ludnosci

Waznym momentem na drodze wl^czania si? Polski w mi?dzynarodowe mechanizmy zarz^dzania w sytuacjach kryzysowych bylo wejscie w struktury Unii Europejskiej (UE). Wi^zalo si? ono, bowiem z przyst^pieniem w 2003 roku do Wspolnotowego Mechanizmu Ochrony Ludnosci oraz z deklaraj naszego panstwa o gotowosci udzielenia pomocy ratowniczej i humanitarnej panstwom - czlonkom UE oraz krajom znajduj^cym si? poza jej granicami[11].Poj?cie ochrona ludnosci (ang. civil protection) wyst?puje w wielu publikacjach naukowych, dokumentach strategicznych oraz aktach prawnych. Analiza wybranych definicji wskazuje na zblizony zakres poj?cia „ochrona ludnosci”, do ktorego zalicza si? najcz?sciej ochron? zycia i zdrowia ludzi oraz ochron? srodowiska. W zaleznosci od przyj?tych priorytetow, akcentuje si? znaczenie ochrony zycia (priorytet dzialan ratowniczych), zdrowia (priorytet opieki zdrowotnej), srodowiska (priorytet ochrony mienia i infrastruktury, w tym krytycznej). Ochrona ludnosci ma, wi?c holistyczny i interdyscyplinarny charakter[12]. Ochrona ludnosci to dzialanie o charakterze niemilitarnym realizowane na rzecz zapewnienia bezpieczenstwa ludnosci cywilnej w kazdych warunkach i to zarowno podczas dzialan zbrojnych, jako dzialania obrony cywilnej, jak i w warunkach pokojowych - w postaci zwalczania skutkow katastrof naturalnych i cywilizacyjnych (w tym terrorystycznych), jako dzialanie ochrony ludnosci[13]. Wsrod definicji omawianego poj?cia cz?sto przywolywana jest w literaturze propozycja Waldemara Kitlera, ktory uznaje, iz: ochrona ludnosci obejmuje caloksztalt dzialan wszelkich podmiotow prawa panstwowego,kazdego w zaleznosci od jego statusu prawnego, zmierzaj^cychdo zapewnienia bezpieczenstwa spoleczenstwa, mienia, dobr dziedzictwanarodowego i srodowiska w obliczu kl?ski katastrof naturalnychoraz spowodowanych przez czlowieka, z wojn^ wl^cznie[14]lub (w nieco innym uj?ciu): kompleks dzialan zwi^zanych z zapobieganiembezposrednim zagrozeniom zycia i zdrowia ludzi, mienia, srodowiska idziedzictwa kulturowego (prewencja), przeciwdzialaniem ich skutkom(reagowanie, w tym ratownictwo) oraz usuwaniem konsekwencji(odbudowa) po ust^pieniu zagrozenia i jego skutkow[15].

Skutki katastrof spowodowanych przez czlowieka i kl?ski zywiolowe s^ na obszarze Unii Europejskiej coraz dotkliwsze. Jest to zwi^zane z szeregiem czynnikow, takich jak zmiana klimatu, lecz rowniez z innymi zewn?trznymi czynnikami i okolicznosciami pojawiaj^cymi si? w krajach s^siaduj^cych z Uni^ Europejsk^.Dlatego tez podj?to dzialania maj^ce na celu przeciwdzialania skutkom tych zdarzen a w przypadku ich wyst^pienia podj?cia dzialan ratowniczych.

Unijny Mechanizm Ochrony Ludnosci to utworzony w 2001 r. system koordynacji pomocy ratowniczej i humanitarnej na wypadek katastrof naturalnych i wynikaj^cych z dzialalnosci czlowieka, ktorych skala lub charakter przekracza mozliwosci reagowania kraju dotkni?tego sytuaj kryzysow^ [16].Postanowienia Traktatu Lizbonskiego[17] wprowadzily zasad? pierwszenstwa panstw czlonkowskich w zakresie odpowiedzialnosci za podejmowanie dzialan sluz^cych ochronie ludnosci. To na panstwach czlonkowskich spoczywa glowna odpowiedzialnosc za podejmowanie wszelkich dzialan zmierzaj^cych do ochrony ludnosci, mienia oraz srodowiska naturalnego w sytuacji zagrozenia, w tym dzialan ratowniczych.

Podstawowym dokumentem formalnym (prawnym), podj?tym po raz pierwszy, jest Decyzja Rady Europejskiej z 8 listopada 2007 r. ustanawiaj^ca Wspolnotowy Mechanizm Ochrony Ludnosci[18]. Wedlug tego dokumentu „do podstawowych zadan poszczegolnych panstw czlonkowskich nalez^ dzialania zwi^zane z zapewnieniem ochrony ludnosci”. Celem Mechanizmu Ochrony Ludnosci jest wspieranie, koordynowanie i uzupelnianie panstw czlonkowskich.W Mechanizmie Ochrony Ludnosci szczegolny nacisk polozono na zapobieganie kl?skom oraz katastrofom (dowolne sytuacje, ktore maj^ lub mog^ miec powazne skutki dla ludzi czy mienia, w tym dziedzictwa kulturowego) oraz popraw? gotowosci (osi^gni?ty w wyniku podj?tych uprzednio dzialan stan przygotowania zasobow ludzkich i srodkow materialnych, struktur, spolecznosci i organizacji do skutecznegoszybkiego reagowania na kl?sk? lub katastrof?) oraz ocen? ryzyka[19].

Po kilku latach funkcjonowania Mechanizmu, dokonano jego przegl^du oraz oceny. W oparciu o wypracowane wnioski, przygotowano decyzj? Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/UE z 17 grudnia 2013 r. w sprawieUnijnego Mechanizmu Ochrony Ludnosci (UMOL) [20] obowi^zuj^ca we wszystkich panstwachczlonkowskich Unii Europejskiej od 1 stycznia 2014 r.Unia Europejska promuje solidarnosc, wspiera i uzupelnia dzialania panstw czlonkowskich w dziedzinie ochrony ludnosci, aby zwi?kszyc skutecznosc systemowzapobiegania kl?skom zywiolowym i katastrofom spowodowanym przezczlowieka oraz zapewnic gotowosc reagowania na nie[21].Decyzja duz^ wag? poswi?ca budowaniu zdolnosci do reagowania, tworzeniu pulizasobow dost?pnych podczas kl?sk i katastrof, utrzymywaniu systemul^cznosci dedykowanemu ochronie ludnosci (CECIS).Jednak jej cech^ wyrozniaj^c^ (w stosunku do poprzednich regulacji 2001, 2007) jest podkreslenie znaczenia budowania odpornosci na zagrozenia poprzez dzialania prewencyjne, wlasciw^ ocen? ryzyka i zarz^dzanie nim, edukowanie spoleczenstwa oraz sluzb ratowniczych, tworzenie mechanizmow koordynacji i spojnosci dzialan podejmowanych w ramach Mechanizmu.[22]W celu wzmacniania gotowosci utworzono Centrum KoordynacjiReagowania Kryzysowego (ERCC) fonkcjonuj^ce calodobowo i nieprzerwanie (24/7). Centrum stanowi operacyjny wymiar Mechanizmu i odpowiada za monitorowanie zagrozen, gromadzenie i aktualizowanie informacji o zasobach ratowniczych (modulach), przyjmowanie wnioskow o pomoc oraz przygotowanie i koordyno- wanie akcji ratowniczych i humanitarnych[23].

Ide^ operacyjnego funkcjonowania Mechanizmu jest dobrowolne wyznaczanie przez panstwa czlonkowskie wlasnych zasobow ratowniczych, ktore w sytuacji zagrozenia mog^ bye wykorzystywane przez Wspolnot? do dzialan pomocowych. Nalezy podkreslie, ze tzw. zdolnosci do reagowania (zasoby ratownicze, eksperci, sprz?t ratowniczy), ktore zostaly zgloszone przez panstwa czlonkowskie, mog^ bye wykorzystywane w ramach Mechanizmu tylko wtedy, gdy nie s^ one niezb?dne w kraju. Jezeli sytuacja kryzysowa lub inne powazne przyczyny uniemozliwiaj^ udost?pnienie Wspolnocie zasobow zgloszonych uprzednio do Mechanizmu,panstwo czlonkowskie informuje Komisj? o tym fakcie[24]. Zasada ta potwierdza prymat panstw czlonkowskich w zakresie ochrony ludnosci i ich odpowiedzialnose za stan bezpieczenstwa powszechnego.

Mechanizm jest narz?dziem wspolnotowego przygotowania, zapobiegania i reagowania na kl?ski zywiolowe lub katastrofy spowodowane przez czlowieka. Udzielana w jego ramach pomoc polega w szczegolnosci na kierowaniu do dzialan wyspecjalizowanych i odpowiednio wyposazonych zespolow ratowniczych (modulow) oraz dostarczaniu pomocy rzeczowej i eksperckiej. Obecnie Mechanizm obejmuje 34 panstwa europejskie (27 panstw UE, Wielka Brytania, Islandia, Norwegia, Czarnogora, Macedonia Polnocna, Serbia, Turcja).Uruchomienie dzialan pomocowych Mechanizmu (tzw. aktywacja) uzaleznione jest od otrzymania oficjalnego apelu o pomoc wyasygnowanego przez panstwo dotkni?te skutkami katastrofy.O pomoc wnioskowae mog^ panstwa uczestnicz^ce w UMOL, pozostale kraje swiata oraz uprawnione organizacje

mi?dzynarodowe[25].Operacyjnym „sercem”

Mechanizmu jest Europejskie Centrum Koordynacji Reagowania. Centrum dystrybuuje apel o pomoc do wszystkich punktow kontaktowych, zbiera oferty pomocy oraz koordynuje jej udzielanie. ERCC jest wspierane przez Europejskie Pol^czone Centrum Badawcze (ang. eu Joint Research Centre), ktore zapewnia wsparcie techniczne, dostarcza analiz sytuacyjnych na podstawie aplikacji satelitarnych oraz modeluje rozwoj zagrozen.Po reformie Mechanizmu w 2007 roku wprowadzono formula wyspecjalizowanych i samowystarczalnych grup ratowniczych (tzw.moduly), ktore panstwa unijne zglaszaj^ do CECIS, zachowuj^c jednak prawo do ostatecznego zdecydowania o ich uzyciu. Zmiany wprowadzone w 2013 roku polozyly nacisk mi?dzy innymi na zwi?kszanie dost?pnosci deklarowanych zasobow. Obecnie ERCC dysponuje wiedz^ o zagrozeniach (monitoring), o mozliwych do uzycia silach i srodkach (zasoby), sposobach komunikacji oraz koordynacji dzialan pomocowych (procedury, wytyczne)[26].

W dniu 2 czerwca 2020 r. przekazano panstwom czlonkowskim projekt decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniaj^cej decyzji nr 1313/2013/UE w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludnosci. Ogolnym celem projektu jest zapewnienie Unii lepszego wsparcia w sytuacjach kryzysowych dla obywateli w Europie i poza ni^. Cel ten ma bye zrealizowany poprzez wzmocnienie UMOL. W uzasadnieniu podkreslono, ze wzmocniony Mechanizm umozliwi lepsze przygotowanie Unii i panstw czlonkowskich, a takze skuteczne reagowanie na kryzysy, ktore mog^ nadejse w przyszlosci, zwlaszcza takie, ktore b?d^ mialy powazne skutki zagrazaj^ce funkcjonowaniu gospodarki i spoleczenstw.Propozycja zaklada wzmocnienie funkcjonowania UMOL zarowno pod wzgl?dem finansowym z Instruments Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy, jak rowniez operacyjnym poprzez m.in. zwi?kszenie i wzmocnienie roli Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego (ERCC), jako zintegrowanego osrodka operacyjnego Projekt ma takze na celu wzmocnienie fonkcjomjcej w ramach UMOL rezerwy rescEU, aby stworzye rezerwy sprz?tu strategicznego na wypadek zagrozen zdrowotnych, pozarow lasow, incydentow chemicznych, biologicznych, radiologicznych lub nuklearnych oraz innych powaznych awarii[27].

Moduly Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludnosci

Unijny Mechanizm Ochrony Ludnosci pozostaje niew^tpliwie jedn^ z podstawowych form udzielania pomocy ratowniczej potrzebuj^cym, zarowno na terenie Unii, jak i poza jej granicami[28]. Najbardziej „widocznym” narz?dziem, jakim posluguje si? Mechanizm Ochrony Ludnosci, s^ wspomniane wczesniej moduly. Obecnie funkcjonuje17 rodzajow modulow. Ich nazwy oraz glowne zadania wymienionow tabeli.

Zrodlo: na podstawie zal^cznika ii do decyzji wykonawczej Komisji z 2014 roku ustanawiaj^cej zasady wdrazania decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/UE w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludnosci[29].

Uzupelnieniem modulow s^ zespoly wsparcia technicznego, ktorych zadaniem jest mi?dzy innymi zapewnienie wsparcia logistycznegow zakresie organizacji punktu dowodzenia oraz zaopatrzenia i transportuna miejscu zdarzenia.Bior^c pod uwag? obszary zadaniowe przypisane poszczegolnym modulom, mozna stwierdzic, ze obejmuj^ one swoim zakresem wi?kszosczadan przypisywanych ochronie ludnosci oraz obronie cywilnej. Zadaniamodulow obejmuj^ rowniez dzialania zwi^zane z ochrony zdrowia (pierwsza pomoc, transport medyczny, zabiegi chirurgiczne ratuj^ce zycie)[30].W Polsce rol? punktu kontaktowego dla Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludnosci pelni Krajowe Centrum

Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludnosci w Komendzie Glownej Panstwowej Strazy Pozarnej. Do punktu kontaktowego wplywaj^ informacj? dotycz^ce dysponowania modulow do panstwa prosz^cego o pomoc.[31]Polska uczestniczy w Unijnym Mechanizmie Ochrony Ludnosci, w ramach, ktorego zgloszono do dzialan mi?dzynarodowych nast?puj^ce moduly ratownicze:

Tabela 1.

Moduly ochrony ludnosci UE oraz ich glowne zadania

Tabela 1.

Moduly ochrony ludnosci UE oraz ich glowne zadania

HUSAR lub MUSAR (modul grupy poszukiwawczo-ratowniczej przeznaczonej do dzialan na terenach miejskich w konfiguracji ci?zkiej lub sredniej) - tworzone doraznie na bazie 7-iu SGPR PSP (Warszawa, Poznan, Lodz, Gdansk, Krakow, Walbrzych, Jastrz?bie Zdroj),

HCP (modul pomp wysokiej wydajnosci) - 4 moduly (Katowice, Torun, Rzeszow, Gorzow Wlkp.),

GFFFV (modul gaszenia pozarow lasow z ziemi z uzyciem pojazdow) - 6 modulow (Krakow, Bialystok, Poznan, Olsztyn, Szczecin, Wroclaw),

* CBRN (modul wykrywania skazen chemicznych, biologicznych, radiologicznych i nuklearnych oraz pobierania probek) - 4 moduly (Warszawa, Katowice, Krakow, Poznan)[32].

Analiza zgloszonych przez Polsk^ zasobow wskazuje na specjalizacj^z obszaru dzialania krajowego systemu ratowniczo-gasniczego.Wszystkiezgloszone moduly s% naco dzien cz^sci^ tego systemu i sluz^ do przeciwdzialaniazagrozeniom na poziomie lokalnym i krajowym.[33]

Polskie moduly ratowniczo-gasnicze wielokrotnie braly udzial w misjach mi^dzynarodowych w ramach Unijnego Mechanizm Ochrony Ludnosci. Do szczegolnych akcji mozemy zaliczyc dzialania na Haiti po trz^sieniu ziemi (2010), pozary lasow w Rosji (2010), dzialania w Japonii po tsunami i awariielektrowni j^drowej w Fukushimie (2011), dzialania prowadzone podczas powodziw Bosni i Hercegowinie oraz Serbii (2014), trz^sienie ziemi w Nepalu (2015)[34].

W ostatnich latach polskie moduly do gaszenia pozarow lasow z ziemi z uzyciem pojazdow prowadzily dzialania gasnicze na terenie Szwecji (2018), Grecji (2021), Francji (2022) [35].Dzi?ki temu obecnosc polskich ratownikow jest widoczna w ramach reagowania na skutek prak-tycznie wszystkich wielkich katastrof naturalnych, jakie maj^ miejsce na calym swiecie.[36]

Zakonczenie

Ochrona ludnosci jest obszarem l^cz^cym wysilki roznorodnych podmiotow i instytucji, w celu uzyskania efektu synergii i integracji zasobow tak, aby w jak najefektywniejszy sposob reagowac na zagrozenia i minimalizowac skutki ich wyst^pienia.[37]Skutecznosc prowadzonych dzialan w zakresie ochrony ludnosci w duzym stopniu zalezy, od jakosci, przejrzystosci i spojnosci prawa wyznaczaj^cego jej zadania, obowi^zki oraz uprawnienia.[38]Przepisy prawa wspolnotowego jednoznacznie wskazuje, ze odpowiedzialnosc za ochrony ludnosci lezy w zakresie wlasciwosci poszczegolnychpanstw czlonkowskich Unii Europejskiej.[39]Jednak w przypadku Unii Europejskiej, znacz^cymczynnikiem, ksztaltuj^cym zakres ochrony ludnosci s^ powszechnie obowi^zuj^ceakty prawne. Stworzenie odpowiednich mechanizmow bylo ogromnym wyzwaniem dla UE zarowno pod wzgl^dem prawnym, organizacyjnym jak i finansowym. W odniesieniu do samego Mechanizmu zapisano, ze „ stanowi widoczny wyraz europejskiej solidarnosci, jako ze zapewniapraktyczny i szybki wklad w zapobieganie kl^skom i katastrofom, w zapewnianiegotowosci na ich wyst^pienie, jak rowniez umozliwia reagowaniena kl^ski i katastrofy oraz na grozb? ich wyst^pienia”.[40] Wspolnota moze pochwalic si^dlugoletnim doswiadczeniem w zwalczaniu skutkow kl^sk zywiolowychi awarii spowodowanych silami natury oraz dzialaniami czlowieka prowadzonych w ramachugruntowanego i rozpoznawalnego sposobu dzialania prowadzonego podauspicjami Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludnosci.

Bibliografia

B. Wisniewski, Z.Scibiorek, R.B. Kuc, A. Dawidczyk, Bezpieczenstwo wewn^trzne podr^cznik akademicki, Wydawnictwo Adam Marszalek, Torun 2015, s.23;

A. Czuprynski, Bezpieczenstwo w uj^ciu teoretycznym, [w] A. Czuprynski, B. Wisniewski,

J. Zboina, Bezpieczenstwo Teoria-Badania-Praktyka, Wydawnictwo CNBOP-PIB, Jozefow 2015, s.9;

P. Lubiewski, Bezpieczenstwo panstwa - reminiscencje, Zeszyty Naukowe PWSZ im. Witelona w Legnicy, nr 34(1)/2020,s.51;

B.Wisniewski, J.Koziol, J.Falecki, Podejmowanie decyzji w sytuacjach kryzysowych, Wydawnictwo WSPol, Szczytno 2017, s.14;

Zob. B. Wisniewski, Poj^cie oraz typologie bezpieczenstwa i zagrozen [w:] Bezpieczenstwo w teorii i badaniach naukowych, red. B. Wisniewski, Szczytno 2011, s.11;

P.Lubiewski, A. Drozdz, Zagrozenie - rozwazania na gruncie teorii,Zeszyty Naukowe PWSZ im. Witelona w Legnicy,nr 34(1)/2020,s.77;

R. Soocha, Wplyw przest^pczosci na poczucie bezpieczenstwa, Zeszyty Naukowe Collegium Witelona, Legnica 2022, nr 43(2) / 2022, s.74;

A.Czuprynski, Bezpieczenstwo w uj^ciu aksjologicznym [w:] Bezpieczenstwo na l^dzie, morzu i powietrzu w XXI wieku red. J. Zboina, Wydawnictwo CNBOP-PIB, Jozefow 2014, s.12;

S. Gorski, Wspolczesna Ochrona Ludnosci, aspekty prawne i organizacyjne, Wydawca SGSP, Warszawa 2016, s.7;

A. Szczerba-Zawada, Ochrona Ludnosci w Unii Europejskiej, uwagi de leget lata, Edukacja dla bezpieczenstwa, Poznan 2015, nr 3/2015(28), s.56;

R. Socha, S. Sulenta, Zarz^dzania kryzysowe a dzialania mi^dzynarodowe Panstwowej Strazy Pozarnej, Katowice 2016, Zeszyty Naukowe Politechniki Sl^skiej, Organizacja i Zarz^dzanie z. 87 Nr kol. 1947, s.386;

S. Gorski, Wspolczesna Ochrona Ludnosci, aspekty prawne i organizacyjne, Wydawca SGSP, Warszawa 2016, s.9;

B.Wisniewski, J.Koziol, J.Falecki, Podejmowanie decyzji w sytuacjach kryzysowych, Wydawnictwo WSPol, Szczytno 2017, s.14;

W. Kitler, Powszechna ochrona ludnosci w swietle ustalen mi^dzynarodowych, „Zeszyt Problemowy. Towarzystwo Wiedzy Obronnej”, 2001, nr 1, s. 19.

E. Jakubiak, Ochrona ludnosci w systemie bezpieczenstwa narodowego, Zeszyty Naukowe

Zblizenia CywilizacyjneXV (1)/2019,s.90;

T. Terlikowski, Polityczno-prawne aspekty uwarunkowan bezpieczenstwa powszechnego w zakresie ochrony ludnosci, Wydawnictwo SGSP, Zeszyty Naukowe SGSP 2018, Nr 67/3/2018, s.64;

Traktat z Lizbony zmieniaj^cy Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiaj^cy Wspolnot? Europejska, sporz^dzony w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 roku, Dz.U z 2009 roku, nr 203, poz. 1569;

Decyzja Rady z dnia 8 listopada 2007 r. ustanawiaj^ca wspolnotowy mechanizm ochrony ludnosci (Tekst maj^cy znaczenie dla EOG) (2007/779/WE, Euratom, s.9.

R, Wrobel, Zarz^dzanie ryzykiem na potrzeby systemu zarz^dzania kryzysowego w Polsce w optyce wymagan Mechanizmu Ochrony Ludnosci, Wydawnictwo SGSP, Zeszyty Naukowe SGSP 2019, Nr 69/1/2019, s.64;

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/EU z 17 grudnia 2013 r. w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludnosci, (Dziennik Urz^dowy Unii Europejskiej L 347/924);

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/EU z 17 grudnia 2013 r. w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludnosci,Dziennik Urz^dowy Unii Europejskiej L 347/924, art. 1 ust.1;

S. Gorski, Wspolczesna Ochrona Ludnosci, aspekty prawne i organizacyjne, Wydawca SGSP, Warszawa 2016, s.150;

P.Gromek, Ratownictwo w ochronie ludnosci, istota, system, kierunki rozwoju, Wydawca SGSP, Warszawa 2015, s.60;

Por.decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1313/2013/eu z 17 grudnia 2013 r. w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludnosci, Dziennik Urz^dowy Unii Europejskiej

L347/924, art. 11 ust. 7.

https://www.gov.pl/web/mswia/unijny- mechanizm-ochrony-ludnosci, dost^p: 02.02.2023;

S. Gorski, Wspolczesna Ochrona Ludnosci, aspekty prawne i organizacyjne, Wydawca SGSP, Warszawa 2016, s.172;

https://www.gov.pl/web/mswia/unijny- mechanizm-ochrony-ludnosci, dost^p: 02.02.2023;

S. Gorski, Unia Europejska wobec kryzysow humanitarnych- nowe podejscie, Wydawnictwo SGSP, Warszawa 2016, Zeszyty Naukowe SGSP 2016, nr 59/3/2016, s.159;

Decyzja wykonawcza Komisji z 16 pazdziernika 2014 r. ustanawiaj^ca zasady wdrazania decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/UE w sprawie Unijnego MechanizmuOchrony Ludnosci oraz uchylaj^ca decyzje Komisji 2004/277/we, Euratom oraz 2007/606/we, Euratom, Dziennik Urz^dowy Unii Europejskiej L 320/1.

S. Gorski, Wspolczesna Ochrona Ludnosci, aspekty prawne i organizacyjne, Wydawca SGSP, Warszawa 2016, s. 173;

P.Gromek, Ratownictwo w ochronie ludnosci, istota, system, kierunki rozwoju, Wydawca SGSP, Warszawa 2015, s.58;

https://www.gov.pl/web/kgpsp/organizacja -ksrg, dost^p: 04.02.2023;

S. Gorski, Wspolczesna Ochrona Ludnosci, aspekty prawne i organizacyjne, Wydawca SGSP, Warszawa 2016, s.176;

A. Krzeminska, Panstwowa Straz Pozarna w dzialaniach poza granicami kraju, Wydawnictwo AON, Warszawa 2016, OBRONNOSC. Zeszyty Naukowe 3(19)/2016, s.

https://www.gov.pl/web/kgpsp/strazacy-z- polski-w-walce-z-pozarami-rowniez-w-francji, dost^p: 04.02.2023;

S. Gorski, Unia Europejska wobec kryzysow humanitarnych- nowe podejscie, Wydawnictwo SGSP, Warszawa 2016, Zeszyty Naukowe SGSP 2016, nr 59/3/2016, s.146;

S. Gorski, Ochrona Ludnosci w Unii Europejskiej, podstawy prawne, sposob funkcjonowania oraz wybrane formy wspolpracy na poziomie unijnym,Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza nr 1/2012, Wydawnictwo CNBOP -PIB, Jozefow 2012, s.14;

S. Zakrzewska, Kierunki doskonalenia systemu zarz^dzania kryzysowego w kontekscie ochrony ludnosci i ratownictwa, Doctrina Studia Spoleczno-Polityczne 18/2021, s. 230;

S. Gorski, Wspolczesna Ochrona Ludnosci, aspekty prawne i organizacyjne, Wydawca SGSP, Warszawa 2016, s.;

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1313/2013/EU z 17 grudnia 2013 r. w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludnosci, Dziennik Urz^dowy Unii Europejskiej, l 347/924, Preambula pkt (1).

Размещено на Allbest.ru