Крымінальны кодэкс БССР 1928 года

1

КРЫМІНАЛЬНЫ КОДЭКС БССР 1928 ГОДА

23 верасня 1928 г. III сесія ЦВК БССР VIII склікання прыняла Крымінальны кодэкс рэспублікі і увяла яго у дзеянне з 15 лістапада 1928 года.

Крымінальны кодэкс БССР складауся з агульных палажэняу і Асаблівай часткі. Агульная частка была пабудавана адпаведна “Основным началам законодательства Союза ССР и союзных республик”, якія былі прыняты 31 кастрычніка 1924 года. Яна прадстауляла сабой адну главу і складалася з 62 артыкулау. У ёй вызначаліся задачы крымінальнага заканадауства БССР, давалася больш поуная фармуліроука злачынства, канкрэтызаваліся меры і парадак прымянення пакаранняу, тэрміны даунасці прыцягвання да крымінальнай адказнасці і г.д.

Артыкул 1

Асноунай задачай дадзенага закону абвяшчалася судова-правая абарона сацыялістычнай дзяржавы ад грамадска небяспечных учынкау шляхам прымянення да праванарушальнікау мер сацыяльнай абароны. Трэба яшчэ адзначыць, што, як і у агульных саюзных саюзных “Основных началах уголовного законодательства”, у Крымінальным Кодэксе БССР замест тэрміна “пакаранне” ужывалася паняцце “мера сацыяльнай абароны”. А ужо з 1934 года у савецкім крымінальным заканадаустве зноу пачау ужывацца тэрмін “пакаранне”.

Артыкул 4

Да злачынства адносілася усялякае “грамадска небяспечнае дзеянне ці бяздзейнасць, накіраванае супраць асноу савецкага ладу ці правапарадку з усталяванага рабоча-сялянскай уладай на пераходны да камунізму перыяд”. Вялікае значэнне для правільнага вызначэння сутнасці злачынства мела указанне артыкула 12 Крымінальнага кодэкса аб тым, што меры пакарання не павінны прымяняцца, калі судом будзе прызнана, што канкрэтныя дзеянні, якія фармальна падпадаюць пад прызнакі таго ці іншага артыкула Крымінальнага кодэкса, не з'яуляюцца грамадска небяспечнымі з прычыны малазначасці і адсутнасці шкодных вынікау ці з прычыны таго, што чалавек, які учыніу гэтае дзеянне, не з'яуляецца грамадска небяспечным.

Артыкул 5

Злачынствы падзяляліся на дзве катэгорыі:

а) Накіраваныя супраць асноу савецкага ладу;

б) Усе астатнія.

Адпаведна з гэтым будавалісяі санкцыі стацей Крымінальнага кодэкса.

За учыненне крымінальна каральных дзеянняу дзеянняу першай катэгорыі устанаулівалася мінімальная мяжа, ніжэй якой суд не мог назначыць меру пакарання. За злачынствы другой катэгорыі Кодэкс прадугледжвау толькі максімальную мяжу пакарання.

Мерамі сацыяльнай абароны з'яуляліся:

1. аб'яуленне ворагам працоуных з пазбауленнем грамадзянства БССР ці іншай саюзнай рэспублікі і тым самым грамадзянства СССР з выгнаннем назаусёды з дзяржавы;

2. пазбауленне волі са строгай ізаляцыяй;

3. пазбауленне волі без строгай ізаляцыяі;

4. прымусовыя работы без пазбаулення волі;

5. поунае ці частковае пазбауленне правоу;

6. выдаленне за межы СССР на пэуны тэрмін;

7. ссылка і высылка;

8. звальненне з пасады з забаронай ці без забароны займаць тую ці іншую пасаду;

9. забарона займацца той ці іншай дзейнасцю ці промыслам;

10. грамадскае ганьбаванне;

11. канфіскацыя усёй ці часткі маёмасці;

12. штраф;

13. перасцярога.

За найбольш цяжкія злачынствы, якія пагражалі асновам савецкага ладу, дапускалася прымяненне растрэлу як вышэйшай меры сацыяльнай абароны. Растрэл не мог прымяняцца да ліц, якія не дасягнулі у момант учынення злачынства 18 гадоу, і цяжарным жанчынам у час вынясення прыгавору.

Асаблівая частка Крымінальнага кодэкса складалася з 6 глау:

Ш контрэвалюцыйныя злачынствы;

Ш злачынствы супраць укладу дзяржаунага кіравання (яны падзяляліся на асоба небяспечныя для СССР і іншыя);

Ш воінскія злачынствы;

Ш злачынствы на пасадах;

Ш злачынствы супраць асобы;

Ш маёмасныя злачынствы.

У гэтай частцы тэкстуальна узнауляліся агульнасаюзныя заканадаучыя акты 1927 года - “Палажэнне аб злачынствах дзяржауных” і “Палажэнне аб воінскіх злачынствах”. Яны увайшлі у главы прадугледжваючыя адказнасць за контррэвалюцыяйныя, асоба небяспечныя для СССР злачынствы супраць ладу кіравання і воінскія злачынствы.

КК БССР базіравауся на той жа аснове і прынцыпах, што і КК РСФСР 1926 года, але ён некалькі адрознівауся ад яго па структуры і характырыстыкі некаторых саставау злачынствау. Так, яго агульная частка не дзялілася на главы. Злачынствы гаспадарчыя, а таксама звязаныя з парушэннем правіл аб аддзяленні царквы ад дзяржавы, правіл ахоуваючых народнае здароуе, грамадскі парадак, не выдзяляліся у асобныя главы, як у КК РСФСР. Саставы гэтых злачынств прадугледжваліся у главах аб злачынствах на пасадах і злачынствах супраць ладу дзяржаунага кіравання.

У новым КК БССР не разглядаліся 27 нязначных і не характэрных для рэспублікі саставау злачынствау (падштурхоуванне да самагубства, садзейнічанне самагубству, здзяйсненне рэлігіёзных абрадау у дзяржауных ці грамадскіх установах і гэтак далей).

У той жа час у ім прадугледжваліся 8 саставау злачынствау, якіх не было у КК РСФСР, у тым ліку:

· “збыт, калі ён меу характар промыслу, або захаванне для такого збыту без дазволу гарэлкі, гарэлачных вырабау і настоек” (арт. 147).

· “Парушэнне асобай на пасадзе правіл гандлю і прамысловасці”(арт. 202)

Новым КК больш дакладна вызначауся састау ХАБАРНІЦТВА (арт. 207) і крадзёж (арт. 240-244), устанаулівалася больш жорсткае пакаранне, чым у КК РСФСР, за крадзёж і іншыя злачынствы.

КК БССР прымауся пазней кодэксау іншых краін Саюзных рэспублік. Таму у ім больш поуна адлюстроуваліся аб'ектыуныя патрэбы барацьбы са злачынцамі, выкарыстоувауся вопыт крымінальнага заканадауства і практыка яго прымянення ва усёй краіне.

У далейшым у КК уводзіліся дапауненні і змяненні, якія сведчылі пра узмацненне рэпрэсіунага характару крымінальнага закона. У студзені 1930 КК быу дапоунены 94 артыкулам, які прадугледжвау крымінальную адказнасць за злоснае невыкананне пастаноу і правіл, якія забяспечвалі паспяховую калектывізацыю сялянскай гаспадаркі (пазбауленне волі да 3 гадоу з высяленнем ці без высялення, у тым ліку злосны забой і распродаж скаціны, асабліва лашадзей). Таксама прадугледжвалася крымінальная адказнасць за агітацыю і прапаганду, якая змяшчала заклікі да учынення злачынствау, якія перашкаджалі правядзенню калектывізацыі.

У 1931 годзе КК быу дапоунены 205 артыкулам аб крымінальнай адказнасці за паломку ці порчу трактарау і іншых сельскагаспадарчых машын, забой лашадзей.

У 1932 г. замацоувалася крымінальная адказнасць (да 2 гадоу зняволення) за забой кулаком канёу без дазволу ветырынарнага надзору ці падштурхоуванне на гэтае дзеянне.

Пастановай ЦВК СССР ад 8 чэрвеня 1934 года у КК БССР быу уведзены новы састау злачынства - здрада Радзіме (шпіянаж, выдаванне ваеннай ці дзяржаунай тайны, пераход на бок ворага) за што прадугледжвауся растрэл з канфіскацыяй маёмасці.