Гарэцкі Максім

Размещено на http://www.allbest.ru/

Гарэцкі Максім Іванавіч - класік беларускай літаратуры, адзін з пачынальнікаў сучаснай беларускай прозы, крытык, літаратуразнаўца, лексікограф, мастак арыгінальнага, самабытнага таленту, вядомы прадстаўнік беларускай думкі, грамадзкі дзеяч беларускага нацыянальна-дэмакратычнага Адраджэння. гарэцкі біяграфія літаратура беларускі

Уся яго творчасць прасякнута пачуццём любові да Радзімы, яе гісторыі, традыцый, нацыянальнай культуры. Нацыянальная ідэя натхняла пісьменніка, абуджала яго думку і пачуццё, вызначала змест творчасці.

Жыццёвая і літаратурная біяграфія Максіма Гарэцкага тыповая для пісьменніка-дэмакрата, які прыйшоў у літаратуру з сялянскіх нізоў. Ён нарадзіўся 6 лютага1893 г. у вёсцы Малая Багацькаўка Магілёўскай вобласці ў беднай сялянскай сям'і. У гэтым глухім кутку Магілёўшчыны прайшло яго маленства. Тут ён вучыўся ў пачатковай школе, а потым у Вольшынскай царкоўнапрыходскай двухкласнай школе, у настаўніцкіх класах у Вольшы . Максім быў здольным, дапытлівым хлопчыкам. Любіў кнігі, шмат чытаў. Ад роднай маці, з вуснаў родных і блізкіх людзей слухаў народныя песні, казкі, легенды. У Максіма, як успамінаў брат Гаўрыла Гарэцкі, вядомы вучоны-геолаг, была добрая музычная памяць. Ён любіў выдумляць нешта сваё, імправізаваць, добра іграў на скрыпцы, балалайцы. Любоў да мастацкага слова абудзілася ў яго рана, у школьным узросце. Літаратура стала яго прызваннем, вызначыла ўвесь яго далейшы жыццёвы шлях.

Дапамагаючы бацькам у працы па гаспадарцы, Максім Гарэцкі марыў аб далейшай вучобе. У 1909 г. ён паступіў у Горы-Горацкае каморніцка-агранамічнае вучылішча. Пасля заканчэння вучылішча ў 1913 г. быў накіраваны ў Віленскую землеўпарадчую камісію. Працаваў каморнікам. У Вільні пазнаёміўся з Янкам Купалам, Змітраком Бядулем, Лявонам Гмыракам. Летам 1914 г. Максіма Гарэцкага павінны былі прызваць у армію. Каб скараціць тэрмін вайсковай службы, ён падае заяву аб залічэнні ў «вольназапісаныя». Адразу трапіў на фронт. Ва Усходняй Прусіі, пад Сталупененам, быў цяжка паранены. Пасля выздараўлення ў пачатку 1916 г. быў залічаны ў Паўлаўскае ваеннае вучылішча ў Пецярбургу, па заканчэнні якога ў званні прапаршчыка накіраваны на службу ў Іркуцк, потым у Гжацк, а адтуль ізноў другі раз на фронт. Там у лютым 1917 г. цяжка захварэў, лячыўся ў Маскве, адтуль восенню пераехаў у Смаленск. У пачатку 1919 г., пасля ўтварэння Літоўска-Беларускай рэспублікі, пераехаў з рэдакцыяй у Вільню. Там займаўся выдавецкай і навуковай дзейнасцю, працаваў настаўнікам беларускай Гімназіі. Пасля акупацыі горада белапалякамі не змог вярнуцца ў БССР. У 1922 г. быў арыштаваны польскімі ўладамі за сувязь з камуністамі і пасаджаны ў Лукішскую турму.

У кастрычніку 1923 г. Максім Гарэцкі вярнуўся ў Мінск і тут аддаўся літаратурнай і навукова-асветніцкай дзейнасці. Чытаў лекцыі на рабфаку Беларускага універсітэта, выкладаў беларускую мову і літаратуру ў Горацкай сельскагаспадарчай акадэміі. У далейшым стаў сапраўдным членам Інбелкульта, пасля працаваў у Акадэміі навук.

За сваё жыццё М. Гарэцкі зведаў шмат гора і пакутаў. Вайна, раненне, хвароба, Лукішкі -- усё гэта ён перажыў. Але самым цяжкім і трагічным быў далейшы лёс пісьменніка. 18 ліпеня 1930 г. М. Гарэцкі быў беззаконна арыштаваны і высланы ў горад Юраў. Пяць гадоў ссылкі болем адгукнуліся ў яго душы. Мужна перажываў ён нягоды свайго выгнання. У якіх цяжкіх, невыносных умовах ён вымушаяы быў працаваць, колькі выдатных твораў не атрымала беларуская літаратура! Але і ў гэтых драматычных абставінах ён не пераставаў тварыць. У гэтыя гады ім быў напісаны вялікі, маштабны раман «Віленскія камунары», распачата праца над «Камароўскай хронікай», «Скарбамі жыцця» і іншымі творамі, якія засталіся незавершанымі.

У лістападзе 1937 г. Максім Гарэцкі быў зноў арыштаваны, прысуджаны да расстрэлу і расстраляны 10 лютага 1938 г. Трагічная смерць заўчасна абарвала жыццё таленавітага пісьменніка, празаіка высокай мастацкай культуры, творчасць якога з'яўляецца яркай старонкай у гісторыі беларускай літаратуры.

Размещено на Allbest.ru