Гумашстычныя каштоунасці i сфера бяспекі у 1нфармацыйным грамадстве

Размещено на http://allbest.ru

Палескі дзяржауны ушверсггэт

Гумашстычныя каштоунасці i сфера бяспекі у 1нфармацыйным грамадстве

Э.М. Калянчук, старэйшы выкладчык

С.М. Сакалова, д-р філас. навук, дацэнт

прафесар кафедры гісторыка-культурнай спадчыны

г. Пінск, Рэспубліка Беларусь

Анатацыя

У прадстауленым артыкуле аутары акцэнтуюць увагу на бяспечнай жзістзнцші асобы, працэсе пазнання, гуматстычных каштоунасцях у тфармацыйным грамадстве, антрапалагтным крытсе, што з'яуляецца навуковай навізной, дэтэрмтаванай тфармацыйным гвалтам, кібе- ратакі, ваеннымі канфліктамі, міжнародным тэрарызмам. Сфера бяспекі у інфармацыйным грамадстве займае асаблівае месца, што звязана з геапалітычнымі прасамі, якія адбываюцца у соцыуме (ваенныя канфлікты, глабальныя крытсы), якія змянялі грамадскае быццё, каштоунасныя прыярытэты і свядомасць сучаснай асобы. І у гэтым выпадку, узнікае заканамернае пытанне якое характарызуе узаемасувязь сферы бяспекі, гуматстычных каштоунасцяу, гуматстычнай псіхалогіі у інфармацыйна-камунікацыйным соцыуме.

Ключавыя словы: бяспека асобы, пазнанне, дзейнасны падыход, культура бяспекі, тфармацыйнае грамадства, гуматстычныя каштоунасці, гуматстычная псіхалогія.

Abstract

Humanistic values and security scope in the information society

Kalenchuk EleanorA.N. senior lecturer

Sokoiova Svetlana N., Doctor of Philos. Sc., Associate Professor Polessky State University, Pinsk, Republic of Belarus

In this article, the authors focus on the safe existence of the individual, the process of cognition, humanistic values in the information society, anthropological crisis, which is scientific novelty, determined by information violence, cyber-attacks, military conflicts, international terrorism. The security sector in the information society occupies a special place, which is associated with the geopolitical processes taking place in society (military conflicts, global crises) that change social life, value priorities and the consciousness of the modern person. And in this case, a logical question arises characterizing the relationship between the security sphere and humanistic values in the information and communication space.

Keywords: personal safety, cognition, activity approach, safety culture, information society.

Увядзенне

У шфармацыйным грамадстве пастаянна узрастае роль сродкау камунікацьіі, што шмат у чым прадвызначае пазнанне чалавекам існуючай рэальнасці, дынамічна змяняе грамадскія адносінш, уплываючы на сферу бяспекі і гуманісгач- ныя каштоунасці [1].

Шматмерная прырода асобы, грамадская темпоральных чалавека і дзейнасны падыход, які вызначае разуменне асобай сацыяльнай рэальнасщ, як ніколі раней актуалізуе пытан- ні, звязаныя з гуманістычнымі каштоунасцямі, антрапалагічны крызісам, сферай бяспекі, так як «... з пэунага моманту эвалюцыі галоунай клопатам чалавецтва становіц- ца узнауленне і удасканаленне усіх сацыяльных сісізм» [2, с. 15].

Адбываючыяся сацыяльна-палпычныя, фінансава-эканамічныя, гісторыка-культурныя змены у сучасным свеце адлюстроуваюць разнавектарнае развіццё грамадскіх адносін, што аб'ектыуна звязана са сферай бяспекі, з універсаліямі культуры, маральным імператывам чалавека, а таксама з асаблівасцямі светауспрымання, светаразумення, светапогляду асобы, якая павінна імкнуцца да гуманізму, матывуючы сябе да максімальна бяспечных дзеянняу (бяспека асобы).

Адзначым, што «... щэя інфармацыйнага грамадства, якая узнікла у сярэдзіне XX ст., была непарыуна звязана з усведамленнем новых магчымасцяу, якія адкрываюцца, камп'ютарнымі тэхналогіямі і прадбачаннем рэвалюцыйнага характару змен, якія будуць праведзены у жыцщ чалавека і грамадства электроннымі сродкамі захоування, перадачы і перапрацоукі інфармацті» [3, с. 5]. І у працэсе таго, як сацыяльная адаптацыя чалавека і разуменне асобай законау (заканаме- рнасцяу) светабудовы дазваляе мэтанаюра- вана імкнуцца да максімальна бяспечнай экзютэнцын, да інтэлектуальнай эканоміцы, да дыялогу культур, стабільнасці і свабодзе, якая «... важная і для дзяржавы у цэлым - краіна павінна умець захоуваць сваю неза- лежнасць ... » [4, с. 164].

Інтэнсіўны абмен інфармацыяй часам правакуе канфлікт штарэсау, спараджаючы, як правіла, узнікненне канфліктагеннасці асяроддзя, і, як гэта ні парадаксальна, па прычыне свайго максімальна пазпыунага гучання «каштоунасна-сэнсавая клавіша», а менавіта, гуманістычныя каштоунасці (чалавекалюбства, пазнанне, дабро, справядлівасць), гуманістычная псіхалогія (унікаль- насць асобы, магчымасць самаактуалізацыі) становяцца асабліва запатрабаванымі у ін- фармацыйным грамадстве [5]. Нагадаем, што сёння у свеце дамінуе рынак, лічбавая эканоміка, інфармацыйны гвалт, і сучасны чалавек, арыентуючыся на асаблівы тып рэальнасці, актуалізуе геданізм, індшвідуалізм і сыход ад гуманістычных каштоунасцяу, з прычыны чаго назіраецца дэфщыт маралі, што, у сваю чаргу, зніжае эфектыунасць сферы бяспекі і «... наносіць шкоду у міжнарод- ных адносінах» [6, с. 20].

Асноуная частка

Сучасная версія гра- мадскіх адносін сведчыць аб тым, што ажыццяуляецца пастаяннае уздзеянне на свядомасць чалавека і рэалпуецца, як гэта ні парадаксальна, дэструктыуны патэнцыял асобы, абвастраючы супярэчнасці у агрэсіуна-канкурэнтным асяроддзі з-за неабароненасці чалавека ад рознага роду небяспекі і пагроз, у тым ліку, шфармацыйнага гвалту (сродкі масавай інфармацыі, штэрнэт).

У сувязі з гэтым, назіраецца паступовае перафарматаванне грамадскай свядомасці з выкарыстаннем небяспечных метадау вядзення інфармацыйнай, бескантактавай, гібрыднай вайны, якія правакуюць узброеныя канфлікты, міжнародні тэрарызм (ваенізаваныя падраздзяленні, тэрарыстычныя групоукі, якія актыуна выкарыстоуваюць высокадакладную біялагічную, хімічную зброю) і, адначасова, абясцэньваецца жыццё чалавека, сацыяльнай групы.

Сацыяльная рэальнасць, трансфармуючы грамадскія адносіны, грамадскую свядомасць, уплывае на светауспрыманне, светаразуменне, светапогляд асобы, і назіраецца высокая ступень неадэкватнасщ індывідуальнай міжасобаснай рэфлексіі і масавых рэакцый. І у выніку такой адмоунай (разбуральнай) інфармацыйнай экспансіі назіраецца замена гуманютычнай арыентацыі асобы на агрэсіуна-брутальную, таму што «... штарэсы маскіруюцца пад каштоунасці, пры гэтым тэрмінальныя каштоунасці падмяняюцца інструментальнимі, якія спакаваныя у па- пулісцкія ідэалагемы дэмакратычных правоу і свабод чалавека» [7, с. 126].

Такім чынам, адбываецца аксіялагічная трансфармацыя соцыума, пераарыентацыя асобы, і у такім становішчьі светаразуменне чалавека змяняецца, пра што сведчыць антрапалагшны кршзіс, які ахоплівае усе сферы жшццядзейнасці грамадства, у тым ліку і сферу бяспекі.

Сёння грамадскія адносіны сведчыць аб тым, што на тэрыторын сучасных дзяржау адбываюцца падзеі дэструктыунага характару (ваенныя канфлікты, кібератакі), а таксама прапагандуюцца антшкаштоунасці, перава- жаюць дэвіянтныя стэрэатыпы паводзін асобы і сацыяльных груп, што трансфармуе соцыум, разбурае гуманістычна накіраваную і бяспечную экзістэнцыю асобы. гуманістычны інфармацыйны антрапалагічны

У выніку, як лічаць аутары артыкула, усё гэта не спрыяе дамінаванню гуманістычных прынцыпау у інфармацыйным грамадстве і аб'ектыуна зніжае узровень асабістай бяспекі, мінімізуючт культуру бяспекі. Пад культурай бяспекі разумеецца сукупнасць агульнакультурных правілау, якія неабходныя чалавеку у працэсе рэалізацыі бяспечнай экзістэнцыі асобы.

Адбываюцца сёння у сацыяльнай рэальнасці працэсы, звязаныя з перафарматаван- нем аксіялагічнай матрыцы асобы, што можа паступова прывесці шфармацыйнае грамадства да дысбалансу духоуных каштоунасцей і дамінаванню антыкаштоунасцяу, а пасля і да змены гуманістычных арыенщрау, дэмакра- тычнай канстанты грамадскіх адносін.

Заключэнне

У вышку, па-першае, дамінаванне агрэаунай рэфлексіі правакуе аксіялагічна афарбаваную ланцуговую рэак- цыю, у выніку якой змяняюцца каштоунасці. У інфармацыйным грамадстве з дапамогай крытыю існуючых правілау і стэрэатыпау паводзін асобы, не заусёды выпадкова, а, часцей мэтанакіравана руйнуюцца сацыяльныя нормы чалавека і сацыяльных груп. І гэта, як правіла, робіцца з дапамогай сродкау масавай інфармацші, інтэрнэт-тэхналогій, якія робяць акцэнт на маніпуляванні грамадскай свядомасцю, так як у «... глабалізіруемшм свеце дасягнення гуманізацыі, да якіх ішлі стагоддзі, у значнай меры абясцэньваюцца» [8, с. 14].

Па-другое, у працэсе антрапалагічнага крызюу назіраецца маральная дэградацыя чалавека, сацыяльных груп, што звязана з антшкаштоунасцямі, якія трансфармуюць гуманютычную накіраванасць дзейнасці асобы.

Па-трэцяе, аксіялагічная «перазагрузка» свядомасці асобы, а таксама змяненне фармату грамадскіх адносін у існай сацыяльнай рэальнасці як ніколі раней актуалізуе шматмерную дыялагiчнасць сацыякультурных узаемадзеянняу у інфармацыйным грамадстве. І з гэтым сцвярджэннем складана не пагадзіцца па прычыне таго, што працэс дэмакратызацын сацыяльных шстытутау, якія уяуляюць сабой пэуную грамадскую структуру, актшвізуе працэсы сацыяльнай самаарганізацті, канструктыунае супрацоуніцтва розных дзяржау у сферы бяспекі [9].

У сферы бяспекі сёння адбываюцца неад- назначныя працэсы, якія патрабуюць ма- білізацні гуманютычнай матрыцы асобы, а таксама актуалізацні аксіялагічнага аспекту у інфармацыйным грамадстве:

*сучасныя грамадскія адносшы, як гэта ні парадаксальна, не заусёды нацэлены на гуманізм і, як следства, часта мшшпаваны пазпыуныя праграмiруемыя функцыі культуры, і па гэтай прычыне дамінуе крайні індывідуалізм, гвалт, канкурэнцыя, якія не дазваляюць, у вышку, дасягнуць стабільнасці у соцыуме;

*у інфармацыйным грамадстве антрапа- лагічни крызіс непасрэдна звязаны з бяспекай асобы, што становіцца важным фактарам, які характарызуе соцыум.

Такім чынам, антрапалагічны крызіс, як лічаць аутары артыкула, выяуляецца у комплексным дэструктыуным уздзеянні латэнт- ных сіл на пазнаючага чалавека, якія факусуюць свае дзеянні на фінансава-эканамічнай, сацыяльнай палітыцы, духоунай культуры (дзейнасць СМІ, навуковай, фінансавай элггау, дзяржаунай улады, нефармальных аб'яднанняу, сацыяльных груп), дэстабілізуючы сггуацыю у інфармацыйным грамадстве [10].

Такім чынам, сёння адбываецца канверсія сацыяльных шстытутау, частковае разбурэн- не сістэмных сувязяу, цэментуючых асобу і дзяржаву, як ніколі абвастраючы пытанні, звязаныя са сферай бяспекі, антрапалагшным крызісам і гуманістычнымі каштоунасцямі у інфармацыйным грамадстве.

Спіс літаратуры

1. Хроколов, В. А. Антрапалапчны крызіс у шфармацыйным грамадстве і бяспека асобы / В. А. Хроколов, А. А. Сакалова // Веснік Палескага дзяржаунага універспзта. Серыя грамадскіх гуманітар- ных навук. - 2018. - №2. - С. 48-54.

2. Лебедев, С. А. Многомерный человек: онтология и методология исследования / С. А. Лебедев, Ф. В. Лазарев. - М .: Выда- вецтва MacKoяcKara яHrnepcroTa. - 2010. - 96 с.

3. Аляксеея, А. П. 1нфармацыйная вайна я шфармацыйным грамадстве / А. П. Аляк- ceeя, І. Ю. Аляксеева // Пьітанні філасофіі. 2016 - № 11. - С. 5-14.

4. Макіявелі, Н. Жыццяшс, светапогляд, цы- таты / Н. Макіявелі. - СПб. : Вектар, 2006. - 191 с.

5. Соколова, С. Н. Культура безопасности современного общества и аксиологическая матрица личности / С. Н. Соколова // Веснік Палескага дзяржаянага універспзта. Серыя грамадскіх і гуманитарных навук. - 2017. - № 1. - С. 6673.

6. Хантингтон, С. Столкновение цивилизаций / пер. с англ. Т. Велимеева / С. Хантингтон. - М .: АСТ: АСТ МАСКВА, 2006. - 571 с.

7. Цілі, Ч. Дэмакратыя / Ч. Цілі ; пер. Т. Б. Менская. - М .: 1нстытут грамадскага пра- ектавання, 2007. - 263 с.

8. Киселев, Г. С. Иллюзия прогресса / Г. С. Киселев // Вопросы философии. 2015. - №4- С. 13-25.

9. Соколова, С. Н. Онтология безопасности и гуманистическая модернизация современного общества / С. Н. Соколова // Веснік Палескага дзяржаянага універспзта. Серыя грамадскіх гуманитарных навук. -2017- №1. - С. 35-48.

10. Дык, А. Г. Безопасность современного человека и ценности в информационном обществе / А. Г. Дык, С. Н. Соколова // Стратегия выживания в контексте биоэтики, философии и медицины: сборник

научных статей с международным участием. Тым 25. Кішынёя, 2019. - C. 187-190.

References

1. Khrokolov V.A., Sokolova A.A. Antropolog- icheskij krizis v informacionnom obshhestve i bezopasnost' lichnosti [Anthropological Crisis in the Information Society and Personal Security]. Vesnik Paleskaga dzjarzhaynaga yniversitjeta. Seryja gramadskih guma- nitarnyh navuk [Bulletin of Pоlesky State University. Series in Social Sciences and Humanities]. 2018, no 2, pp. 48-54. (In Russian)

2. Lebedev S.A., Lazarev F.V. Mnogomernyj chelovek: ontologija i metodologija issledo- vanija [Multidimensional Man: Ontology and Methodology of Research]. Moscow: Publishing House of Moscow University. 2010, 96 p. (In Russian)

3. Alekseyev A.P., Alekseyeva I.Y. Infarma- cyjnaja vajna u infarmacyjnym gramadstve [Information War in the Information Society]. Pytanni filasofii [Philosophy Issues]. 2016, no 11, pp. 5-14. (in Belarusian)

4. Machiavelli N. Zhyccjapis, svetapogljad, cy- taty [Life description, world view, quotes]. SPb.:Vector, 2006, 191 p. (in Belarusian)

5. Sokolova S.N. Kul'tura bezopasnosti sov- remennogo obshhestva i aksiologicheskaja matrica lichnosti [Culture of Security of Modern Society and Axiological Matrix of Personality]. Vesnik Paleskaga dzjarzhaynaga yniversitjeta. Seryja gramadskih guma- nitarnyh navuk [Bulletin of Polesky State University. Series in Social Sciences and Humanities]. 2017, no 1, pp. 66-73. (In Russian)

6. Huntington C. Stolknovenie civilizacij [Village of Huntington. Collision of civilizations]. Eds. T. Velimeev. M.: Nuclear heating plant: Nuclear heating plant Moscow, 2006, 571 p. (In Russian)

7. Tilly C. Djemakratyja [Democracy]. Eds. T.B. Menskaya. M.: Institute of Public Design, 2007, 263 p. (in Belarusian)

8. Kiselev G.S. Illjuzija progressa [Illusion of Progress]. Voprosy filosofii [Questions of Philosophy]. 2015, № 4. P. 13-25. (In Russian)

9. Sokolova S.N. Ontologija bezopasnosti i gumanisticheskaja modernizacija sovremen- nogo obshhestva [Ontology of Security and Humanistic Modernization of Modern Society]. Vesnik Paleskaga dzjarzhaynaga yniversitjeta. Seryja gramadskih guma- nitarnyh navuk [Bulletin of Polesky State University. Series in Social Sciences and Humanities]2017, no1, pp. 35-48. (In Russian)

10. Dyk A.G., Sokolova S.N. Bezopasnost' sov- remennogo cheloveka i cennosti v informacionnom obshhestve [Security of Modern Man and Values in the Information Society]. Strategija vyzhivanija v kontekste biojetiki, filosofii i mediciny: sbornik nauchnyh statej s mezhdunarodnym uchastiem. Volume 25. Chisinau, 2019, pp. 187-190. (In Russian)

Размещено на Allbest.ru