Мікалай Радзівіл Чорны (1515-1565)

Размещено на http://www.allbest.ru/

Мікалай Радзівіл Чорны (1515-1565)

Мікалай Радзівіл Чорны (1515-1565)

імпэрыя тытул князя рэфармацыя

Мікалай Крыштаф Радзівіл, які таксама атрымаў мянушку Чорны нарадзіўся 4 лютага 1515 года, на пачатку стагоддзя Рэфармацыі, у якой і сыграў немалаважную ролю, пакінуў шывялікі след у гісторыі грамадскай і культурнай дзейнасці, а так сама ў справе рэфармавання царквы. Мікалай Радзівіл Чорны, безумоўна, адзін з вядомейшых палітычных дзеячоў нашай радзімы - канцлер Вялікага Княства Літоўскага, ваявода віленскі, заснавальні княсьвіскай лініі роду Радзівілаў, чалавек, якога называлі некаранаваным каралём Беларусі, апосталамРэфармацыі.

Свае юнацтва ен правеў у Кракаве, прыкаралеўскім двары, дзе пася браваў з будучым вялікім князем літоўскім і каралём польскім Жыґімонтам II Аўгустам, з прыхода мякога да ўлады ў 1544 годзе ў жыцці маладога Радзівіла пачынаецца новы бліскучы перыяд. Ён становіцца бліжэйшым дарадцам новага ўладара, а сяброўскіе адносіны з вялікім князем у хуткім часе ўзмацняюццаяго шлюбам састрыечнайся строй Мікалая - Барбарай Радзівіл. У 1547 годзе Радзівіл Чорны атрымаў тытул князя Сьвятарнай Рымскай імпэрыі.

За некалькі наступных год Радзівіл становіцца “некаранаваным каралём Беларусі”. У 1549 годзе, на сойме, за Радзівіламібыў замацаваны княскі тытул. Ен становіцца ваяводам Троцкім, да яго уладаньняў, і без таго вельмі вялікіх па тым часам, дадаюцца Дрысьвяты і Берасьцейска естароства. Яшчэпраз два гады Мікалай Радзівіл атрымліва епасаду канцлера Вялікага Княства і ваяводы віленскага і атрымлівае вяліка княскі прывелей, павод леякога за ім было замацавана беспрэцэдэнтнае права на захоўваньне ў сваім архіве ўсіх дакумантаў справ аводства Вялікага Княства. Такім чынам, нясьвіскі архіў прыроўніваўся да дзяржаўнага. А паколькі Жыгімонт II Аўгуст большую частку свайго часу знаходзіўся ў Кароне Польскай, фактычная ўлада ў краіне была засяроджана ў руках Мікалая Радзівіла.

У 1553 годзе, негледзячы на дэкрэт, прынятыяшчэ Жыгімонтам Старым, паводле якога ўсялякі шляхціч пазбаўляўся шляхецкай годнасьці ў тым выпадку, калі “набіраўся лютаравайерасі” Мікалай Радзівіл Чорны абвяшчаеся белютэранцам. У хуткім часесям'я магната і ягоны двор прынялі аналягічнае рашэньне. Гэта атрымала рэзананснятолькі ў ВялікімКнястве, але і ў суседніх краінах. Гэта япадзея стала штуршком дзеля рэфармацыі царквы. Прыкладвала дарнага Радзівіла прыцягальнапаў зьдзейнічаў на шляхту, пачаў сямасавы пераходяе ў кальвінізм. Пераход у кальвінізм большай часткі палітычнай эліты Вялікага Княства абумовіў актыў наераспаўсюджваньне Рэфармацыі на тэрыторыі Беларусі. Па ўсей краіне пачалося заснаванне рэфарматарскіх цэркваў, з-за мяжы запрашаюцца знакамітые с ваімінтэлектам прапаведнікі, прыцэ рквах адчыняюцца школы, як пачатковые такі вышэйшые, а Віленская школа, заснаваная Мікалаем Радзівілам Чорным, напрыканцы XVI стагодзь дзя прэтэндавала нават на ступень акадэміі. Гэтые школы давалі лепшую адукацыю, чым каталіцкіе, і так сама спрыялі распаўсюджанню Рэфармацыі.

Попыт на пратэстанцкую літаратуру у 60-я гады XVI паўплываў на актыў наества рэннедру карняў, у якіх, акрамя таго, выдаваліся школьные падручнікі ды папулярные выданні. Адна з першых друкарняў, якая выдавала кнігі на беларуская мове, была заснавана ў Нясвіжы. Тут друкаваліся кнігі Сымона Буднага, Васіля Цяпінскага, і іншыхвядомых культурных і грамадскіх дзеячоў.

Аб посьпеху беларускай Рэфармацыі сьведчыць перапіска Мікалая Радзівіла з Жанам Кальвінам. Беларускаму магнату былі прысьвечаныяго Камэнтары да Пасланьняў апостала Паўла. А так сама тое, што Радзівіл дабіўся адмены падпісана гаяшчэ Ягайлам акту, павод лея кога дзяржаўную пасаду мае права займаць толькі каталік. Такімчынам была саксавананя роўнасць паводлевера вызначэння.

У 1558 годзе краіна апынулася ў цяжкім становішчы, якое было вызвана наступствамі Інфлянцкайвайны. Полацк і правабя рэжнае падзвінне было захоплена маскоўскім царом. Частка палітычнай эліты схілялася да вуніі з Польшчай, але Мікалай Радзівіл і яго паплечнікі стаялі на пазіцыях незалежнасці Вялікага Княства. Паміж Жыгімонтам Аўгустам і яго галоўным памочнікам Радзівілам Чорнымадбыўся разлад, кароль папракаў Радзівілатым, штоенімкнецца “зрабіцьзьЛітвы такую дзяржаву, якая была ў часы Гедзіміна і Альгерда”.

Між тым у 1564 годзе брат Чорнага гетман МікалайРадзівіл Руды, на рацэ Уле дашчэнту разбіў маскоўскі корпус, а харугвы Філона Кміты-Чарнабыльскага другую частку варожага войска адсунулі да Смаленску. Усталявалася замірэньне, што дало дадатковыя аргумэнты на карысьць пазыцыі Радзівіла Чорнага.

Неў забаве пасля гэтага, 29 траўня 1565 году на 50-м год зежыцьця Мікалай Радзівіл Чорны памірае ад пакутлівай хваробы. Пасля гэтага адказнысць за развіцце Рэфармацыйна гаруху на беларусібярэ на сябеяго брат - Мікалай Радзівіл Руды герой Інфлянцкай вайны, найвышэйшы гетман літоўскі.

Размещено на Allbest.ru