Брэсцкі мір 1918

Размещено на http://www.allbest.ru/

мірны дагавор расія вайна

Брэсцкі мір 1918

Брэсцкі мір 1918, мірны дагавор паміж Расіяй, з аднаго боку, і Германіяй, Аўстра-Венгрыяй, Балгарыяй і Турцыяй - з другога, заключаны ў Брэст-Літоўску (цяпер Брэст) 3 сакавіка 1918, ратыфікаваны Надзвычайным 4-м Усерасійскім з'ездам Саветаў 15 Сакавік , адобраны германскім рэйхстагам 22 сакавіку і ратыфікаваны 26 Сакавіка 1918 года германскім імператарам Вільгельмам II. З савецкага боку дагавор падпісалі Г. Я. Сакольнікаў (старшыня дэлегацыі), Г. В. Чачэрын, Г. І. Пятроўскі і сакратар дэлегацыі Л. М. Карахан; з другога боку дагавор падпісалі дэлегацыі, якія ўзначальвалі: ад Германіі - статс- сакратар ведамства замежных спраў Р. Кюльман, начальнік Генштаба Вярхоўны галоўнакамандуючы на ??Ўсходнім фронце М. Гофман, ад Аўстра-Венгрыі - міністр замежных спраў А. Чарніным; ад Балгарыі - пасланнік і паўнамоцны міністр у Вене А. Тошев; ад Турцыі - амбасадар у Берліне І. Хакки-паша.

Кастрычнік 26 (8 лістапада) 1917 Другі Усерасійскі з'езд Саветаў прыняў Дэкрэт аб міры, у якім Савецкі ўрад прапанавала ўсім які ваяваў дзяржавам заключыць неадкладна перамір'е і пачаць мірныя перамовы. Адмова краін Антанты ад гэтай прапановы вымусіў Савецкі ўрад 20 лістапада (3 снежня) пайсці на сепаратныя перамовы з Германіяй аб свеце.

Унутранае і знешняе становішча Савецкай Расіі патрабавала падпісання свету. Краіна знаходзілася ў стане крайняй эканамічнай разрухі, старая армія развалілася, а новая баяздольная рабоча-сялянская армія не была яшчэ створана. Народ патрабаваў свету. 2 (15) снежня ў Брэст-Літоўску было падпісана пагадненне аб перамір'і, а 9 (22) Снежань пачаліся мірныя перамовы. Савецкая дэлегацыя вылучыла ў якасці асновы перамоваў прынцып дэмакратычнага свету без анексій і кантрыбуцый. 12 (25) снежня Кюльман ад імя германа-аўстрыйскага блока дэмагагічна заявіў аб далучэнні да асноўных палажэнням савецкай дэкларацыі аб свеце без анексій і кантрыбуцый пры ўмове далучэння ўрадаў краін Антанты да савецкай формуле аб свеце. Савецкі ўрад зноў звярнулася да краін Антанты з запрашэннем прыняць удзел у мірных перамовах. 27 сьнежня 1917 (9 студзеня 1918) пасля 10-дзённага перапынку ў пасяджэннях Кюльман заявіў, што бо Антанта не далучылася да мірных перамоваў, то германскі блок лічыць сябе вольным ад савецкай формулы свету. Германскія імперыялісты лічылі стварылася ў Расіі цяжкае становішча зручным для дасягнення сваіх захопніцкіх мэтаў. 5 (18) Студзень германская дэлегацыя запатрабавала адрыньвання ад Расеі тэрыторыі звыш 150 тыс. км2, у тым ліку Польшчы, Літвы, часткі Эстоніі і Латвіі, а таксама значных прастор, населеных украінцамі і беларусамі. Па прапанове Савецкага ўрада перамовы былі часова перапыненыя.

Нягледзячы на ??цяжар умоў германскага блока, В. І. Ленін лічыў неабходным іх прыняцце і заключэнне свету, каб даць краіне перадышку: захаваць заваёвы Кастрычніцкай рэвалюцыі, умацаваць Савецкую ўладу, стварыць Чырвоную Армію.

Неабходнасць падпісання Б. м. выклікала вострыя унутрыпартыйныя рознагалоссі. У гэты час значная частка партыйных работнікаў, не лічачыся з аб'ектыўнымі фактарамі развіцця рэвалюцыйнага руху, разлічвала (у сувязі з нарастаннем рэвалюцыйнага. Крызісу ў ваюючых краінах) на агульнаеўрапейскую сацыялістычную рэвалюцыю і таму не разумела суровай неабходнасці падпісання міру з Нямеччынай. У партыі ўтварылася група «левых камуністаў» на чале з М. І. Бухарыным, асноўнае зацвярджэнне якіх зводзілася да таго, што без неадкладнай заходнееўрапейскай рэвалюцыі сацыялістычная рэвалюцыя ў Расіі загіне. Яны не дапускалі якіх-небудзь пагадненняў з імперыялістычнымі дзяржавамі і патрабавалі абвясціць рэвалюцыйную вайну міжнароднаму імперыялізму. «Левыя камуністы» гатовыя былі нават «ісці на магчымасць страты савецкай улады» нібыта ў імя «інтарэсаў міжнароднай рэвалюцыі». Гэта была дэмагагічныя авантюристическая палітыка. Не менш авантюристической і дэмагагічнай была і пазіцыя Л. Д. Троцкага (у той час наркама замежных спраў РСФСР), які прапаноўваў: абвясціць вайну спынення, войска дэмабілізаваць, але свету не падпісваць.

Ўпартую барацьбу супраць авантюристической палітыкі "левых камуністаў» і Троцкага ўзначаліў В. І. Ленін, даказваючы партыі неабходнасць і непазбежнасць падпісання свету.

17 (30) Студзень перамовы ў Брэсце аднавіліся. Пры ад'ездзе ў Брэст кіраўніка савецкай дэлегацыі Троцкага паміж ім і старшынёй СНК РСФСР Леніным было дамоўлена: ўсяляк зацягваць перамовы да прад'яўлення Германіяй ультыматуму, пасля чаго неадкладна падпісаць мір. Становішча на мірных перамовах напальвалася.

Нямеччына адхіліла прапанову дапусціць да вядзення перамоў дэлегацыю Савецкай Украіны і 27 студзеня (9 лютага) падпісала з прадстаўнікамі нацыяналістычнай украінскай Цэнтральнай рады сепаратны дагавор, па якім апошняя абавязалася паставіць Германіі за ваенную дапамогу Радзе ў барацьбе з Савецкай уладай вялікая колькасць хлеба і жывёлы. Гэты дагавор даў магчымасць нямецкім войскам акупаваць Украіну.

27-28 студзеня (9-10 лютага) германскі бок вяла перамовы ў ўльтыматыўным тоне. Аднак афіцыйнага ультыматуму яшчэ не было прад'яўленае. Таму магчымасць праводзіць у адпаведнасці з рашэннем [ад 11 (24) студзень 1918] ЦК партыі тактыку зацягвання перамоваў яшчэ не была вычарпана. Тым не менш Троцкі 28 студзеня выступіў з авантюристической дэкларацыяй аб тым, што Савецкая Расія вайну спыняе, войска дэмабілізуюць, але свету не падпісвае. Кюльман ў адказ на гэта заявіў, што «не падпісанне Расіяй мірнага дагавора аўтаматычна цягне за сабой спыненне перамір'я». Троцкі адмовіўся ад далейшых перамоў, і савецкая дэлегацыя пакінула Брэст-Літоўск.

Скарыстаўшыся разрывам перамоваў, аўстра-германскія войскі 18 лютага ў 12 гадзін дня пачалі наступ па ўсім Усходнім фронце. Увечары 18 лютага на пасяджэнні ЦК партыі пасля вострай барацьбы з «левымі камуністамі» большасць (7 - за, 5 - супраць, 1 - устрымаўся) выказалася за падпісанне свету. Раніцай 19 лютага старшыня СНК У. І. Ленін накіраваў у Берлін германскаму ўраду тэлеграму, выказваю пратэст супраць вераломнага наступу і згода Савецкага ўрада падпісаць германскія ўмовы. Аднак нямецкія войскі працягвалі наступ. 21 лютага СНК РСФСР прыняў дэкрэт - «Сацыялістычная бацькаўшчыну ў небяспецы!». Пачалося актыўнае фарміраванне Чырвонай Арміі, якая заступіла ворагу шлях на Петраград. Толькі 23 лютага ад германскага ўрада быў атрыманы адказ, у якім утрымліваліся яшчэ больш цяжкія ўмовы свету. На прыняцце ультыматуму давалася 48 ч. 23 лютага адбыліся пасяджэнне ЦК РСДРП (б), на якім за неадкладнае падпісанне германскіх умоў свету галасавала 7 членаў ЦК, супраць 4, устрымалася 4. Прадбачачы, што капіталістычныя дзяржавы паспрабуюць напасці на Савецкую рэспубліку, ЦК аднагалосна прыняў рашэнне аб неадкладнай падрыхтоўцы да абароны сацыялістычнага айчыны. У той жа дзень Ленін выступіў на аб'яднаным пасяджэнні фракцый бальшавікоў і левых эсэраў УЦВК, на бальшавіцкай фракцыі, а затым на пасяджэнні УЦВК. У жорсткай барацьбе супраць левых эсэраў (23 лютага 1918 на пасяджэнні УЦВК яны галасавалі супраць Б. м.), меншавікоў, правых эсэраў і «левых камуністаў» ён дамогся адабрэння УЦВК рашэння ЦК партыі.

У ноч на 24 лютага УЦВК і СНК РСФСР прынялі германскія ўмовы міру і неадкладна паведамілі германскаму ўраду аб гэтым і аб выездзе савецкай дэлегацыі ў Брэст-Літоўск. Сакавік 3 савецкая дэлегацыя падпісала Брэсцкі дагавор. Экстрана скліканы 6-8 сакавіка 7-ы з'езд РКП (б) адобрыў ленінскую палітыку ў пытанні аб свеце.

Дагавор складаўся з 14 артыкулаў і розных прыкладанняў. Артыкул 1 ўсталёўвала спыненне стану вайны паміж Савецкай рэспублікай і краінамі чацвярны саюза. Ад Расіі адыходзіла значныя тэрыторыі (Польшча, Літва, частка Беларусі і Латвіі). Адначасова Савецкая Расея павінна была вывесці войскі з Латвіі і Эстоніі, куды ўводзіліся германскія войскі. Германія захоўвала за сабой Рыжскі заліў, Моонзундские выспы. Савецкія войскі павінны былі пакінуць Украіну, Фінляндыю, Аландскія выспы, а таксама акругі Ардагана, Карс і Батумі, якія перадаваліся Турцыі. Усяго Савецкая Расія губляла каля 1 млн. км2 (уключаючы Украіну). Па артыкуле 5 Расія абавязвалася правесці поўную дэмабілізацыю арміі і флоту, у тым ліку і частак Чырвонай Арміі, па артыкуле 6 - прызнаць мірны дагавор Цэнтральнай рады з Германіяй і яе саюзнікамі і, у сваю чаргу, заключыць мірны дагавор з Радай і вызначыць мяжу паміж Расеяй і Украінай. Б. м. аднаўляў вельмі нявыгадныя для Савецкай Расіі мытныя тарыфы 1904 на карысць Германіі. 27 жніўня 1918 года ў Берліне было падпісана руска-германскае фінансавае пагадненне, па якім Савецкая Расія абавязаная была выплаціць Германіі ў розных формах кантрыбуцыю ў памеры 6 млрд. марак.

Б. м., які прадстаўляў сабой комплекс палітычных, эканамічных, фінансавых і прававых умоў, быў цяжкім цяжарам для Савецкай рэспублікі. Аднак ён не закранаў карэнных заваёў Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі. Савецкая рэспубліка захоўвала незалежнасць, выходзіла з імперыялістычнай вайны, атрымліваючы мірную перадышку, неабходную для аднаўлення разбуранай эканомікі, стварэння рэгулярнай Чырвонай Арміі, умацавання Савецкага дзяржавы. Лістападаўская рэвалюцыя 1918 г. у Германіі зрынула ўлада імператара Вільгельма II, і Савецкі ўрад 13 лістапада 1918 г анулявала Брэсцкі дагавор.

Размещено на Allbest.ru