Жаночыя асабовыя намінацыі ў лірыцы Янкі Купалы

Тропы, што спалучаюцца ў лірычным творы, складаюць адзіную семантыка-стылістычную структуру. Разам яны ўдзельнічаюць у стварэнні тэксту, дзе ўсё ўзаемазвязана, узаемаабумоўлена. Такі тэкст уражвае незвычайнасцю і выразнасцю, а таксама спрыяе раскрыццю мастацка-эстэтычных уласцівасцяў кожнага тропа, надае ім большую экспрэсію і значнасць.

А яна - царыца - (метафара, ці апазіцыйнае параўнанне, дзе аснова

Весела, шчасліва параўнання не выяўлена)

Карануе песняй (параўнанне: жняя ў вянку, падобная да царыцы

Залатое жніва. ў залатой кароне, - названа тое, што і з чым

Смела йдзе у сонцы параўновываецца і прыкмета, аснова параўнання)

Ўся сама - як сонца,

Гэта жнейка наша

Ў нашае старонцы. [“Жняя”, 3, с. 33].

Семантыка слова “царыца” - “перан. тая, што пануе, першынствуе дзе-небудзь, перавышаючы ўсіх якімі-небудзь якасцямі” [5, кн.2, 229].

Дакладнаму апісанню спрыяюць эпітэты:

Гэй ты, дзяўчына, кветка-лілея,

Вольная птушка сумнай зямліцы!...

[“Гэй ты, дзяўчына, кветка-лілея”, 3, с. 209].

Дзевачка-нябожа

Уздыхае, плача

Па сваім прыгожым

Па жыцці бядачым.

[“Не жалейка грае”, 2, с. 184].

Вось яна - цуд-дзяўчына мая.

Нібы казкі чароўнай жар-цвет!

Я шапчу ёй: - Зірні, паспрыяй!

Дык куды?! Іншы сніцца ёй свет.

[“Аб дзяўчыне”, 4, с. 154].

Звалася Аленай

Дзяўчынка-душа,

Ну... і пакахала

Шчыра Тамаша. [“Нікому”, 6, с. 19].

Да дзяўчыны-маліны

Удаваўся Януля.

[“Над ракою ў спакою”, 3, с. 48].

Кацярына - гаспадыня,

Словам, баба-зух!.. [“Кацярына”, 1, с. 115].

Вось і прыклад метаніміі (размова ідзе пра дзяўчыну):

А так біцца за спадніцу

Не гадзіцца, дружа мой.

[“Гэй, у лесе, пры даліне...”, 4, с. 89].

Фразеалагінага выказвання:

А што горай? А што лепей?

Бабка надвае варожа...

[“Дзяўчынка і вянок”, 2, с. 78].

“Бабка надвае варажыла - яшчэ невядома” [1, 319].

Часта паэт ужывае жаночыя асабовыя намінацыі пры апісанні нежывых істот і нават з'яў рэчаіснасці. Атрымліваюцца вельмі трапныя вобразы-характарыстыкі.

Аб гэтым ноч-маці не скажа нікому...

[“Адплата кахання”, 6, с. 35, 37].

Калі ж, калі ты, родна маці,

Старонка бедная мая,

Пачнеш ізноў выводзіць раці,

Да нова збудзішся жыцця?..

[“Гарыслава”, 6, с. 73].

Праўда, поўны сумаў весці

Буйны вецер нам прыносіць,..

Плача, як па дзетках маці,

Аж бы крыкнуў: годзе, годзе!

[“Хай жа вам так не здаецца”, 1, с. 102].

Высока, разлажыста

Расселася пры хаце

Стара-старая ліпа,

Паважная, як свацця.

Сто лет ужо старусе,

А можа, нават болей...

[“Ліпа”, 1, с. 88].

Там - плех сенажаткі,

Пасевы, папар;

Там, як бабкі, хаткі

Селі ў доўгі шар...

[“Падарожны”, 1, с. 222].

4. Паўторнасць ужывання жаночых асабовых намінацый у лірыцы і ранніх паэмах Янкі Купалы

купала намінатыўный жанчына семантычная

Прачытаўшы ўсе вершы і раннія паэмы Янкі Купалы, можна адзначыць паўторнасць ужывання паэтам жаночых асабовых намінацый. Пададзім колькасна, у парадку ўбывання, з удакладненнем назвы верша, тома і старонкі ў адзначаным раней выданні. Заўвага: у адным вершы пры паўтарэнні адной і той жа намінацыі (аднаго вобраза) яна лічылася як адна, а пры ўзнікненні другога вобраза - лічылася асобна; матэрыял разглядаем з боку мовы, таму лічым асобна кожную форму.

Маці - 79 разоў

“Адплата кахання”, 6, с. 35, 37

“Гарыслава”, 6, с. 73

“Выйдзі...”, 3, с. 75

“Цару неба й зямлі”, 3, с. 85

“Бандароўна”, 6, с. 85

“Маладая Беларусь”, 3, с. 98

“Я ад вас далёка”, 2, с. 125

“Гэй, капайце, далакопы”, 2, с. 127

“Гуслі-самаграі”, 2, с. 153

“Валачобнікі”, 3, с. 202

“Крыўда”, 3, с. 219

“Хай жа вам так не здаецца”, 1, с. 102

“Лірнік вясковы”, 3, с. 90

“Перад ночкай”, 3, с. 125

“Я не паэта”, 1, с. 171

“Я мужык-беларус”, 1, с. 200

“Казка аб песні”, 3, с. 183

“Адплата кахання”, 6, с. 38

“Зімою”, 6, с. 10

“Зімою”, 6, с. 11

“Бандароўна”, 6, с. 82

“Шчасце”, 2, с. 207

“На жалейцы”, 3, с. 96

“Яна і я”, 6, с. 112

“Думкі”, 1, с. 177

“Адповедзь”, 1, с.185

“Восень”, 1, с. 228

“Маладым на вяселлі”, 1, с. 248

“Песня”, 2, с. 26

“Спусташэнне”, 1, с. 232

“Роднае слова”, 2, с. 137

“Песня сіроткі”, 3, с. 142

“Братка і сястрыца”, 3, с. 156

“Не шукай”, 3, с. 161

“Адступнік”, 3, с. 198

“Праявы”, 3, с. 199

“За што?”, 1, с. 95

“Магіла льва”, 6, с.98

“Калека”, 6, с. 26

“Над калыскай”, 1, с. 83

“Ой, чаму на хаты гэтыя?..”, 1, с. 84

“Працуй”, 1, с. 213

“Сватаная”, 1, с.246

“Паніч і Марыся”, 1, с. 251

“У шынку”, 2, с. 49

“Сірочая доля”, 2, с. 173

“Над Нёманам”, 3, с. 12

“Песня вайны”, 3, с. 210

“Адплата кахання”, 6, с. 38

“А яна”, 4, с. 23

“Для Бацькаўшчыны”, 4, с. 27

“Свайму народу”, 4, с. 30

“Свайму народу”, 4, с. 31

“Час”, 4, с. 33

“Сон”, 4, с. 36

“Матцы”, 4, с. 51

“Сын і маці”, 4, с. 55

“Над калыскай”, 4, с. 58

“Мая навука”, 4, с. 67

“Жыды”, 4, с. 71

“25.III.1918-25. III.20. Гадаўшчына-памінкі”, 4, с. 77

“Габруся ў жаўнеры ўзялі...”, 4, с. 82

“Гэй, паехаў сын Даніла...”, 4, с. 83

“Будзь здаровы, бацька, маці...”, 4, с. 84

“Ой, вяду бяду”, 4, с. 87

“Сын і маці”, 4, с. 98

“А зязюля кукавала”, 4, с. 103

“З Новым годам!”, 4, с. 105

“Акоў паломаных жандар...”, 4, с. 133

“Я - калгасніца”, 5, с. 39

“Выпраўляла маці сына”, 5, с. 44

“Як я молада была”, 5, с. 68

“Як у госці сын паехаў”, 5, с. 73

“Мала іх павесіць...”, 5, с. 97

“Верасень месяц...”, 5, с. 148

“Накарміліся панскаю ласкаю”, 5, с. 153

“Ці ты ўзойдзеш калі, сонца?”, 2, с. 163

“Песня”, 3, с. 163

“Песня вайны”, 3, с. 216

Дзяўчына - 55 разоў

“Адплата кахання”, 6, с. 38

“Не праспі!” , 3, с. 31

“Кацярына”, 1, с. 115

“Зімою”, 6, с. 8

“Нікому”, 6, с. 17

“Бандароўна”, 6, с. 82

“Паэзія”, 1, с. 107

“Песня-казка”, 2, с. 180

“Шчасце”, 2, с. 207

“Як у лесе зацвіталі”, 3, с. 14

“Над ракою ў спакою”, 3, с. 47

“У чужой старане”, 3, с. 66

“Снілася дзяўчыне”, 3, с. 156

“Ўспомні!..”, 3, с. 209

“Гэй ты, дзяўчына, кветка-лілея”, 3, с. 209

“Братка і сястрыца”, 3, с. 156

“Русалка”, 3, с. 70

“Калека”, 6, с. 26

“Магіла льва”, 6, с.93

“Шуміць шумненька гаёк”, 1, с. 125

“Сват”, 2, 18

“З летніх малюнкаў”, 3, с. 34

“Як у аповесці”, 3, с. 34

“Голуб і дзяцюк”, 2, с. 182

“Адплата кахання”, 6, с. 34

“Песня жней”, 1, с. 90-91

“Таей даўгажданай”, 4, с. 12

“Вясна 1915-ая”, 4, с. 20

“А яна”, 4, с. 23

“Удосвітак”, 4, с. 38

“Ваяк”, 4, с. 63

“Князь”, 4, с. 64

“Гэй, паехаў сын Даніла...”, 4, с. 83

“Едзе Янка ў поле...”, 4, с. 88

“Гэй, у лесе, пры даліне...”, 4, с. 89

“Не ўсе дома”, 4, с. 94

“У лесе”, 4, с. 146

“Маладая ачуняла”, 4, с. 149

“Аб дзяўчыне”, 4, с. 154

“Сыходзіш, вёска, з яснай явы...”, 4, с. 177

“Выпраўляла маці сына”, 5, с. 44

“На смерць таварыша Кірава”, 5, с. 47

“Алеся”, 5, с. 66

“Песня трактарысткі ”, 5, с. 86

“Табе, правадыр...”, 5, с. 94

“Дзень канстытуцыі”, 5, с. 111

“Ты мне песню спей, дзяўчына...”, 5, с. 150

“Дзве дзяўчыны”, 5, с. 77

“Над ракою ў спакою”, 3, с. 48

“Над ракою ў спакою”, 3, с. 47

“На службе”, 1, с. 117

“Я люблю”, 3, с. 79

“У бяссонную ноч”, 3, с. 159

“Пахаванне”, 4, с. 24

“Дзевяць асінавых колляў”, 5, с. 179

Жонка - 54 разы

“Да дзяўчатак”, 1, с. 245

“За чужую елку”, 2, с. 57

“Песня”, 2, с. 188

“Маладым на вяселлі”, 1, с. 248

“Сцёпка Жук”, 1, с. 260

“Благая жонка”, 1, с. 114

“Нікому”, 6, с. 18

“Што ты спіш?..”, 1, с. 68

“І як тут не смяяцца”, 1, с. 73

“Дзе ні вылеці з няволі”, 1, с.85

“З песень нядолі”, 1, с.106

“Праз вайну”, 1, с. 123

“Не чапайся, панічок!..”, 1, с. 139

“Ці ж гэта многа?!”, 1, с. 142

“Я мужык-беларус”, 1, с. 200

“На старую ноту”, 1, с. 202

“А ты, браце, спі!”, 1, с. 207

“Ах, ці доўга...”, 1, с. 210

“Кепска”, 1, с. 215

“Гарэлка”, 1, с. 215

“Чаго нам трэба”, 1, с. 217

“Сватаная”, 1, с.246

“Шавец”, 1, с. 250

“З дарогі”, 1, с. 252

“Паніч і Марыся”, 1, с. 251

“Град”, 1, с. 255

“Сцёпка Жук”, 1, с. 260

“Сват”, 2, 18

“Араты”, 2, с. 33

“Аўтарцы “Скрыпкі беларускай”, 1, с. 126

“Песня-казка”, 2, с. 180

“Над ніваю ў непагоду”, 3, с. 140

“Праз што плачаш, мужычок?”, 3, с. 142

“Песня”, 3, с. 163

“Тутэйшы”, 3, с. 169

“Страшны вір”, 3, с. 192

“Песня вайны”, 3, с. 210

“Шчасце”, 1, с. 88

“Нікому”, 6, с. 20

“Адплата кахання”, 6, с. 36

“За што?”, 6, с.49

“Янка Канцавы”, 1, с.111

“Завітаў Пятрок”, 2, с. 196

“Мая жонка”, 3, с. 123

“Спрасоння”, 1, с. 92

“Беззямельныя”, 2, с. 160

“Ці ты ўзойдзеш калі, сонца?”, 2, с. 163

“Сватаная”, 1, с.246

“Песня жней”, 1, с. 90-91

“Не ўсе дома”, 4, с. 94

“Песня”, 4, с. 114

“Няма грошы”, 4, с. 115

“Гутарка аб кепскай гаспадыні”, 4, с. 169

“Беларусы не будуць рабамі...”, 4, с. 178

Матка - 45 разоў

“Яна і я”, 6, с. 117

“Гэта крык, што жыве Беларусь”, 1, с. 194

“Ах, ці доўга...”, 1, с. 210

“Любімось, мае суседзі!”, 1, с. 218

“За праўду”, 2, с. 9

“Песняру-беларусу”, 2, с. 65

“Явар і каліна”, 2, с. 110

“Памяці Вінцука Марцінкевіча”, 2, с. 134

“Над Нёманам”, 3, с. 12

“Тае снег”, 3, с. 113

“Не шукай”, 3, с. 162

“Песня вайны”, 3, с. 214

“За што?”, 6, с. 49

“Аб мужыцкай долі”, 3, с. 134

“Дэпутату N. N.”, 2, 43

“Чатыры крыжы”, 3, с. 37

“На Дзяды”, 6, с. 77

“Бандароўна”, 6, с. 87

“За што?”, 1, с.95

“Праз вайну”, 1, с. 123

“Свеціць сонца, свеціць”, 1, с.144

“Згінула сонца”, 1, с. 157

“Сватаная”, 1, с.246

“Маладым на вяселлі”, 1, с. 248

“З дарогі”, 1, с. 253

“Курганы”, 2, с. 87

“Шчасце”, 2, с. 207

“Зоркі”, 3, с. 43

“Лірнік вясковы”, 3, с. 90

“Забраны край”, 3, с. 106

“Чужым”, 3, с. 152

“Жар не згас”, 3, с. 173

“Песня вайны”, 3, с. 210

“Перад вісельняй”, 2, с. 40

“Не спадзейся”, 2, с. 138

“Магіла льва”, 6, с.104

“Да N.”, 1, с. 97

“Сярод магіл”, 4, с. 17

“Матцы”, 4, с. 51

“Над калыскай”, 4, с. 58

“Габруся ў жаўнеры ўзялі...”, 4, с. 82

“Шляхам гадоў”, 4, с. 128

“Іспанія будзе свабоднай”, 5, с. 90

“Беларускім партызанам”, 5, с. 173

“Дзевяць асінавых колляў”, 5, с. 180

Дзяўчынка - 41 раз

“Нікому”, 6, с. 17

“Бандароўна”, 6, с. 87

“На адвітанне”, 1, с. 162

“Да сваіх думак”, 1, с. 176

“Падарожны”, 1, с. 222

“Сват”, 2, 18

“Лес”, 2, с.147

“А хто маю долю пойме?”, 2, с. 171

“Не жалейка грае”, 2, с. 184

“Падыйдзі”, 2, с. 184

“Дзяўчынцы”, 2, с. 184

“Пакахай мяне, дзяўчынка”, 2, с. 186

“Песня”, 2, с. 188

“За чаркай”, 3, с. 21

“З летніх малюнкаў”, 3, с. 33

“Дзе?”, 3, с. 38

“Зіма”, 3, с. 120

“Я хацеў бы...”, 3, с. 123

“Перад ночкай”, 3, с. 125

“Ці ты чуеш?”, 3, с. 125

“Ястраб”, 3, с. 126

“Братка і сястрыца”, 3, с. 156

“Пакахай мяне, дзяўчынка”, 2, с. 187

“У зялёным садочку”, 1, с. 168

“Маладым на вяселлі”, 1, с. 248

“Я бачыў”, 1, с. 88

“Песня”, 3, с. 121

“Дзяўчынка, галубка мая”, 1, с. 242

“Прыпеўка”, 1, с. 116

“Мая дзяўчынка”, 2, с. 113

“Песня жней”, 1, с. 90-91

“І спіць ў магілцы паэта”, 4, с. 74

“Едзе Янка ў поле...”, 4, с. 88

“Алеся”, 5, с. 65

“Выбары”, 5, с. 112

“Аб сталіне-сейбіту”, 5, с. 165

“Песня”, 2, с. 188

“Сватаная”, 1, с. 245

“На адвітанне”, 1, с. 162

“Да дзяўчынкі”, 2, с. 66

“Нікому”, 6, с. 19

Дзяўчаты - 23 разы

“Бандароўна”, 6, с. 81

“Бяседа”, 2, с. 178

“Адплата кахання”, 6, с. 33

“Зімою”, 6, с. 8

“Урывак з паэмы”, 6, с.63

“Магіла льва”, 6, с.94

“Фэлькава вяселле”, 2, с. 38

“Вясна”, 2, с. 191

“Тканне намёткі”, 1, с. 167

“Сцёпка Жук”, 1, с. 260

“Страх”, 2, с. 22

“За чаркай”, 3, с. 22

“Песня”, 3, с. 176

“Адплата кахання”, 6, с. 36

“Яна і я”, 6, с. 116

“Госці”, 5, с. 62

“Нашаму свету”, 5, с. 78

“Песня трактарысткі ”, 5, с. 85

“Нашаму дэпутату”, 5, с. 107

“Чырвонай Арміі паходы”, 5, с. 122

“Верасень месяц”, 5, с. 148

“Еду сягоння я ў Вільню”, 5, с. 157

“Дзевяць асінавых колляў”, 5, с. 179

Матуля - 22 разы

“Грабар”, 2, с. 124

“За чаркай”, 3, с. 21

“У Піліпаўку”, 6, с. 41

“На Дзяды”, 6, с.74

“З сіроцкай долі”, 1, с. 101

“Свеціць сонца, свеціць”, 1, с.144

“Песня”, 2, с. 26

“Брату ў чужыне”, 2, с. 112

“На купалле”, 2, с. 114

“Песня”, 2, с. 183

“ Роднае слова”, 2, с. 137

“За чаркай”, 3, с. 21

“Над ракою ў спакою”, 3, с. 48

“Адступнік”, 3, с. 198

“Песня вайны”, 3, с. 215

“З песень жыцця”, 2, с.158

“Як цені”, 4, с. 49

“Матцы”, 4, с. 50

“Над калыскай”, 4, с. 58

“Гэй, паехаў сын Даніла...”, 4, с. 83

Па даўгінаўскім гасцінцы”, 4, с. 138

“Алеся”, 5, с. 65

Баба - 19 разоў

“Сцёпка Жук”, 1, с. 260

“Зімою”, 6, с. 13

“Вось так хлопец, вось так ён”, 1, 85

“Касьба”, 1, с. 224

“Сват”, 2, 18

“Араты”, 2, с. 33

“Паніч і Марыся”, 1, с. 251

“Фэлькава вяселле”, 2, с. 38

“За чужую елку”, 2, с. 57

“Кат”, 2, с. 194

“З кірмашу”, 2, с.90

“Прыпеўка”, 1, с. 116

“Ці ж гэта многа?!”, 1, с. 142

“Тканне намёткі”, 1, с. 166

“Благая жонка”, 1, с. 114

“Адплата кахання”, 6, с. 36

“Гутарка аб кепскай гаспадыні”, 4, с. 164

“На тэму крытыкі і самакрытыкі”, 5, с. 100

“Кацярына”, 1, с. 115

Ведзьма - 16 разоў

“Забытая карчма”, 1, с.153

“Ноч за ночкай”, 2, 91

“Разлад”, 1, с.155

“Страх”, 2, с. 21

“Запушчаны палац”, 2, с. 140

“Хохлік”, 3, с. 18

“У купальскую ноч”, 3, с. 26

“Чараўнік”, 3, с. 58

“Забраны край”, 3, с. 106

“Я ад вас далёка”, 2, с. 125

“Не спадзейся”, 2, с. 138

“Годзе...”, 3, с. 82

“Гэй ты, дзяўчына, кветка-лілея”, 3, с. 209

“У зяленым садочку”, 1, с. 54

“Песня”, 2, с. 183

“За чаркай”, 3, с. 23

Дзеўка - 13 разоў

“Зімою”, 6, с. 8

“Бандароўна”, 6, с. 86

“Сват”, 2, 16

“Шуман”, 2, с. 100

“Паэзія”, 1. с. 108

“Паніч і Марыся”, 1, с. 251

“Шуміць шумненька гаёк”, 1, с. 126

“Магіла льва”, 6, с.93

“Забытая карчма”, 1, с. 152

“Нікому”, 6, с. 20

“Ваяк”, 4, с. 63

“Князь”, 4, с. 64

“Едзе Янка ў поле...”, 4, с. 88

Пані - 12 разоў

“Адплата кахання”, 6, с. 35, 37

“Памяці Вінцука Марцінкевіча”, 2, с. 134

“У Піліпаўку”, 6, с. 43

“Далей і болей”, 1. с. 143

“За што?”, 6, с. 47

“Песня-казка”, 2, с. 180

“Даўгажданая”, 2, с. 86

“З песень нядолі”, 1, с.107

“Паэзія”, 1, с. 108

“На старую ноту”, 1, с. 202

“Адплата кахання”, 6, с. 34

“Верасень месяц...”, 5, с. 148

Дочка - 12 разоў

“Песня-казка”, 2, с. 180

“Страшны вір”, 3, с. 192

“Адплата кахання”, 6, с. 33

“Адступнік”, 3, с. 198

“Нікому”, 6, с. 18

“Сват”, 2, 18

“Гэй, капайце, далакопы”, 2, с. 127

“Над Нёманам”, 3, с. 12

“Нікому”, 6, с. 20

“Бандароўна”, 6, с.80

“Алеся”, 5, с. 66

“Тры арліцы”, 5, с. 138

Маладая - 10 разоў

“Маладым на вяселлі”, 1, с. 249

“З зора усходніх...”, 3, с. 120

“Нікому”, 6, с. 21

“Бандароўна”, 6, с. 85

“Сват”, 2, 17

“Маладым на вяселлі”, 2, с. 77

“З недацветаў”, 3, с. 15

“Абнімі”, 3, с. 124

“Не ўсе дома”, 4, с. 94

“Маладая ачуняла”, 4, с. 147

Мачыха - 10 разоў

“У Піліпаўку”, 6, с. 43

“Прад світаннем”, 2, с. 91

“Бяседа”, 2, с. 178

“Ўспомні!..”, 3, с. 209

“ Роднае слова”, 2, с. 137

“Дэпутату N. N.”, 2, 43

“Зімою”, 6, с. 8

“Захад сонца”, 1, с. 226

“Аб мужыцкай долі”, 3, с. 129

“Суды”, 3, с. 109

Дачка - 9 разоў

“За чаркай”, 3, с. 21

“Тканне намёткі”, 1, с. 166

“Зімою”, 6, с. 13

“Не чапайся, панічок!..”, 1, с. 139

“За чаркай”, 3, с. 21

“Забраны край”, 3, с. 106

“Братка і сястрыца”, 3, с. 157

“Курган”, 6, с.54

“Верасень месяц...”, 5, с. 147

Сіротка - 9 разоў

“Лясная царэўна”, 2, с. 145

“Не жалейка грае”, 2, с. 184

“Не кляніце мяне”, 1, с.64-65

“Што ты спіш?..”, 1 , с. 67

“Песня сіроткі”, 3, с. 142

“Праявы”, 3, с. 199

“Хрыстос васкрос!”, 3, с. 51

“З сіроцкай долі”, 1, с. 101

“Доля ўдавы”, 1, с.124

Сястра - 9 разоў

“Адплата кахання”, 6, с. 32

”Адзін”, 1, с. 76

“Спроба актавы”, 1, с. 122

“Беларускай савецкай суполцы “Загляне сонца і ў наша аконца”, 1, с.128

“Страшны вір”, 3, с. 192

“Яна і я”, 6, с. 112

“Песня званара”, 2, с. 97

“Ўвесь да дна”, 4, с. 15

“Дзве сястры”, 4, с. 122

Галубка - 9 разоў

“Братка і сястрыца”, 3, с. 156

“Я бачыў”, 1, с. 88

“Песня”, 3, с. 121

“Дзяўчынка, галубка мая”, 1, с. 242

“Жнеям”, 3, с. 137

“Братка і сястрыца”, 3, с. 157

“Адплата кахання”, 6, с. 32

“На рынку”, 3, с. 63

“А яна”, 4, с. 23

Жняя - 9 разоў

“Жнеям”, 3, с. 137

“Песня жней”, 1, с. 90-91

“Жніво”, 2, с. 122

“Поле”, 2, с. 190

“Жніво”, 3, с. 138

“Жняя”, 3, с. 33

“Сын і маці”, 4, с. 100

“Сей, вольны сейбіт!”, 4, с. 132

“Аднаасобніку”, 5, с. 132

Русалка - 9 разоў

“Курган”, 6, с. 54

“Ноч за ночкай”, 2, с.92

“Брату ў чужыне”, 2, с. 111

“Над Свіслачай”, 3, с. 111

“Брату-беларусу”, 3, с. 174

“Магіла льва”, 6, с. 102

“Русалка”, 3, с. 70

“Пахаванне”, 4, с. 24

“Сыходзіш, вёска, з яснай явы...”, 4, с. 177

Мамка - 8 разоў

“Даўней і цяпер”, 1, с. 159

“Сын і маці”, 4, с. 55

“Сын і маці”, 4, с. 98

“Шляхам гадоў”, 4, с. 128

“Выбары”, 5, с. 112

“Верасень месяц...”, 5, с. 148

“Хлопчык і лётчык на вайне”, 5, с. 175

“На Гітлера-Звера...”, 5, с. 178

Бабка - 8 разоў

“Падарожны”, 1, с. 222

“Дзяўчынка і вянок”, 2, с. 78

“Крыжы”, 2, с. 31

“Паніч і Марыся”, 1, с. 251

“Бабулька - прадаўчыца зёлак”, 1, с. 238

“З асенніх напеваў”, 3, с. 118

“Песня жней”, 1, с. 90-91

“Выбары”, 5, с. 113

Сястрыца - 7 разоў

“Ігнат і п'яўкі”

“Братка і сястрыца”, 3, с. 156

“Жнеям”, 3, с. 137

“Мая дзяўчынка”, 2, с. 113

“Яна і я”, 6, с. 112

“Да N.”, 1, с. 97

“Дзве сястры”, 4, с. 122

Княжна - 7 разоў

“На куццю”. 6, с.70

“Гарыслава”, 6, с. 72

“Курган”, 6, с.54

“На куццю”, 6, с.67

“Песня-казка”, 2, с. 180

“А яна”, 4, с. 23

“Пахаванне”, 4, с. 24

Мама - 6 разоў

“Паэзія”, 1, с. 108

“Песня”, 2, с. 183

“Чатыры крыжы”, 3, с. 36

“Забраны край”, 3, с. 106

“Хлопчык і лётчык”, 5, с. 66

“Выбары”, 5, с. 112

Сірата - 6 разоў

“Ужо днее”, 2, с. 29

“Яна і я”, 6, с. 118

“Не чапайся, панічок!..”, 1, с. 139

“За чаркай”, 3, с. 22

“Адступнік”, 3, с. 198

“На Дзяды”, 6, с. 77

Гаспадыня - 6 разоў

“Кацярына”, 1, с. 115

“Благая жонка”, 1, с.114

“Яна і я”, 6, с. 107

“Не ўсе дома”, 4, с. 94

“Гутарка аб кепскай гаспадыні”, 4, с. 164

“Вечарынка”, 5, с. 64

Бабуля - 6 разоў

“У Піліпаўку”, 6, с. 41

“Як у аповесці”, 3, с. 34

“Бабулька - прадаўчыца зёлак”, 1, с. 238

“Сон”, 4, с. 36

“Сын і маці”, 4, с. 100

“Выбары”, 5, с. 113

Царыца - 6 разоў

“Заручаны”, 3, с. 42

“Песня”, 3, с. 121

“Чараўнік”, 3, с. 58

“Жняя”, 3, с. 33

“Акоў паломаных жандар...”, 4, с. 133

“Украіна”, 5, с. 49

Каханка - 6 разоў

“Нікому”, 6, с. 18

“Бандароўна”, 6, с.80

“Адплата кахання”, 6, с. 33

“Яна і я”, 6, с. 111

“У зяленым садочку”, 1, с. 54

“У зялёным садочку”, 1, с. 168

Зося - 5 разоў

“Адплата кахання”, 6, с. 32

“Гэта крык, што жыве Беларусь”, 1, с. 194

“Тканне намёткі”, 1, с. 166

“Адплата кахання”, 6, с. 33

“Вечарынка”, 5, с. 64

Жнейка - 5 разоў

“Жняя”, 3, с. 33

“Песня жнеяў”, 1, с. 90-91

“Жнеям”, 3, с. 137

“Чужым”, 3, с. 151

“Лірнік вясковы”, 3, с. 90

Мілая - 5 разоў

“На Дзяды”, 6, с.74

“Магіла льва”, 6, с.95

“У купальскую ноч”, 3, с. 26

“Ночцы”, 4, с. 25

“Маладая ачуняла”, 4, с. 149

Дзевачка - 4 разы

“Адповедзь”, 1, с. 186

“Да дзяўчатак”, 1, с. 245

“З нуды”, 1, с. 156

“Не жалейка грае”, 2, с. 184

Дзяўчаткі - 4 разы

“Да дзяўчатак”, 1, с. 245

“Адплата кахання”, 6, с. 33

“Вясна”, 1, с. 220

“З нуды”, 1, с. 156

Дзеўчынка - 4 разы

“Калека”, 6, с. 30

“Усе разам”, 1, с. 100

“Фэлькава вяселле”, 2, с. 38

“Дзяўчынка і вянок”, 2, с. 78

Каралеўна - 4 разы

“Лясная царэўна”, 2, с. 145

“Ўсюды лета”, 3, с. 161

“З зора усходніх...”, 3, с. 120

“Бандароўна”, 6, с.80

Суседка - 4 разы

“Ігнат і п'яўкі”

“Ужо днее”, 2, с. 29

“Вечарынка”, 5, с. 64

“Як у госці сын паехаў”, 5, с. 73

Кабета - 4 разы

“Зімою”, 6, с. 8

“І як тут не смяяцца”, 1, с. 73

“Тканне намёткі”, 1, с. 166

“Сяўцу”, 1, с. 228

Старуха - 4 разы

“Згнаннік”, 3, с. 104

“Снег”, 2, 95

“Ліпа”, 1, с. 88

“Буралом”, 4, с. 42

Дружка - 4 разы

“Адплата кахання”, 6, с. 33

“Для Янінкі”, 3, с. 155

“З нуды”, 1, с. 156

“Таей даўгажданай”, 4, с. 12

Марыся - 4 разы

“З кірмашу”, 2, с.90

“Паніч і Марыся”, 1, с. 251

“Для тых, якіх люблю”, 5, с. 45

“Вечарынка”, 5, с. 65

Ненаглядка - 4 разы

“Да дзяўчатак”, 1, с. 245

“Да дзяўчынкі”, 2, с. 66

“За чаркай”, 3, с. 21

“У зялёным садочку”, 1, с. 168

Старая - 3 разы

“З песень жыцця”, 2, с.158

“Адступнік”, 3, с. 198

“Песня вайны”, 3, с. 214

Дзеўчына - 3 разы

“Благая жонка”, 1, с. 114

“Князь”, 4, с. 64

“Што мы бачым на вуліцы”, 4, с. 186

Панна - 3 разы

“Адплата кахання”, 6, с. 34

“Аб мужыцкай долі”, 3, с. 135

“Не чапайся, панічок!..”, 1, с. 139

Паненка - 3 разы

“Адплата кахання”, 6, с. 32

“Паніч і Марыся”, 1, с. 252

“Бандароўна”, 6, с.80

Свацця - 3 разы

“Ліпа”, 1, с. 88

“З нуды”, 1, с. 156

“Паязджане”, 4, с. 52

Кума - 3 разы

“Лес”, 2, с.147

“Крыжы”, 2, с. 31

“З нуды”, 1, с. 156

Цётка - 3 разы

“Сын і маці”, 4, с. 100

“Гутарка аб кепскай гаспадыні”, 4, с. 169

“Як у госці сын паехаў”, 5, с. 76

Удоўка - 3 разы

“У Піліпаўку”, 6, с. 45

“За чужую елку”, 2, с. 61

“Песня”, 3, с. 163

Бабулька - 3 разы

“Сват”, 2, 17

“Бабулька - прадаўчыца зёлак”, 1, с. 238

“Выбары”, 5, с. 113

Грузінка - 3 разы

“Царскія дары”, 4, с. 141

“Сонечнаму Шата Руставелі”, 5, с. 116

“Генацвале”, 5, с. 115

Павеўна - 3 разы

“Лясная царэўна”, 2, с. 145

“Бандароўна”, 6, с.80

“Магіла льва”, 6, с.95

Дабрадзейка - 3 разы

“У купальскую ноч”, 3, с. 26

“Маладым на вяселлі”, 2, с. 77

“Для Бацькаўшчыны”, 4, с. 27

Чараўніца - 3 разы

“Мая дзяўчынка”, 2, с. 113

“Бандароўна”, 6, с. 84

“Песня-казка”, 2, с. 180

Маладзіца - 3 разы

“Бандароўна”, 6, с. 81

“К зорам”, 2, с. 156

“Песня”, 4, с. 28

Бядачка - 3 разы

“Зімою”, 6, с. 13

“З сіроцкай долі”, 1, с. 101

“Буралом”, 4, с. 43

Сястрычка- 3 разы

“Паляўнічы і пара галубкоў” 2, с. 119

“Аб мужыцкай долі”, 3, с. 134

“Хлопчык і лётчык на вайне”, 5, с. 176

Удава - 2 разы

“Кацярына”, 1, с. 115

“Песня жней”, 1, с. 90-91

Беларучка - 2 разы

“Не чапайся, панічок!..”, 1, с. 139

“Паніч і Марыся”, 1, с. 251

Кабеціна - 2 разы

“Кат”, 2, с. 194

“Вясна 1915-ая”, 4, с. 21

Княгіня - 2 разы

“Песня-казка”, 2, с. 180

“Мая дзяўчынка”, 2, с. 113

Багіня - 2 разы

“Лясная царэўна”, 2, с. 145

“Яна і я”, 6, с. 107

Камсамолка - 2 разы

“Камсамолу”, 5, с. 82

“Наша моладзь”, 5, с. 139

Царэўна - 2 разы

“Лясная царэўна”, 2, с. 145

“З зора усходніх...”, 3, с. 120

Мужычка - 2 разы

“Не чапайся, панічок!..”, 1, с. 139

“Паніч і Марыся”, 1, с. 251

Маладуха - 2 разы

“Уступ да паэмы”, 6, с.51

“Паязджане”, 4, с. 52

Удавіца - 2 разы

“Перад вісельняй”, 2, с. 40

“К зорам”, 2, с. 156

Любка - 2 разы

“Да дзяўчатак”, 1, с. 245

“Паніч і Марыся”, 1, с. 251

Матулька - 2 разы

“Жнеям”, 3, с. 137

“Лявоніха”, 5, с. 28

Маланка - 2 разы

“Як у аповесці”, 3, с. 34

“Тканне намёткі”, 1, с. 166

Маруся - 2 разы

“Пры выпіўцы”, 1, с. 113

“Для тых, якіх люблю”, 5, с. 45

Цёзка - 2 разы

“Для Янінкі”, 3, с. 154

“У лесе”, 4, с. 145

Слуга - 2 разы

“Хрыстос васкрос!”, 3, с. 51

“Сватаная”, 1, с.246

Даўгажданая - 2 разы

“Даўгажданая”, 2, с. 86

“Таей даўгажданай”, 4, с. 12

Пяснярка - 2 разы

“Аўтарцы “Скрыпкі беларускай”, 1, с. 127

“Памяці Мар'і Канапніцкай”, 2, с. 128

Гадзюка - 2 разы

“Гэй ты, дзяўчына, кветка-лілея”, 3, с. 209

“Калі ў свет я ні гляну прыгожы”, 1, с. 138

Служка - 2 разы

“Бандароўна”, 6, с. 88

“Таей даўгажданай”, 4, с. 12

Даярка - 2 разы

“Госці”, 5, с. 62

“Вечарынка”, 5, с. 64

Гаротная - 2 разы

“Зімою”, 6, с. 10

“У лесе”, 4, с. 145

Бедная - 2 разы

“З сіроцкай долі”, 1, с. 101

“Адплата кахання”, 6, с. 38

Матачка - 1 раз

“Да дзяўчатак”, 1, с. 244

Матушка - 1 раз

“Даўней і цяпер”, 1, с. 159

Доч - 1 раз

“Гарыслава”, 6, с. 72

Донька - 1 раз

“Бандароўна”, 6, с. 82

Дачушка -1 раз

“Бандароўна”, 6, с. 87

Дзеванька - 1 раз

“З песень нядолі”, 1, с.106

Дзеўчынанька - 1 раз

“Князь”, 4, с. 64

Дзяўчынанька - 1 раз

“Гэй, у лесе, пры даліне...”, 4, с. 89

Дзяўчыначка - 1 раз

“Пакахай мяне, дзяўчынка”, 2, с. 187

Кумкі - 1 раз

“Магіла льва”, 6, с.104

Нявестка- 1 раз

“Песня”, 3, с. 163

Свякроў - 1 раз

“Сватаная”, 1, с.246

Ятроўка - 1 раз

“Сватаная”, 1, с.246

Залоўка - 1 раз

“Сватаная”, 1, с.246

Сірацінка - 1 раз

“Сірочая доля”, 2, с. 173

Сяброўка - 1 раз

“Сяброўцам па долі”, 2, с. 151

Жанчына - 1 раз

“Дзве сястры”, 4, с. 122

Жоначка - 1 раз

“Песня”, 2, с. 188

“Мая” - 1 раз

“Яна і я”, 6, с. 110

Унучка - 1 раз

“Паўстаў народ”, 5, с.172

Татарка - 1 раз

“Крым”, 4, с. 118

Шляхцянка - 1 раз

“Адплата кахання”, 6, с. 34

Барынька - 1 раз

“На рынку”, 3, с. 63

Прастачка - 1 раз

“Зімою”, 6, с. 8

Жабрачка - 1 раз

“Летапіснае”, 4, с. 171

Сялянка - 1 раз

“Дзве сястры”, 4, с. 123

Калгасніца - 1 раз

“Я - калгасніца”, 5, с. 39

Пралетарка - 1 раз

“Дзве сястры”, 4, с. 123

Палея - 1 раз

“Яна і я”, 6, с. 116

Душачка - 1 раз

“Душачка, шынкарка...”, 4, с. 116

Любанькі - 1 раз

“Да дзяўчатак”, 1, с. 245

Любачкі - 1 раз

“Да дзяўчатак”, 1, с. 245

Галубачка - 1 раз

“Яна і я”, 6, с. 108

Галубанькі - 1 раз

“Да дзяўчатак”, 1, с. 245

Лябёдка - 1 раз

“Не жалейка йграе”, 2, с. 184

Красавіца - 1 раз

“Гарыслава”, 6, с. 72

Красуня - 1 раз

“І што я ёй зрабіў такое?”, 4, с. 135

Краса - 1 раз

“Два браты”, 2, с. 204-205

Мучаніца - 1 раз

“На куццю”. 6, с.70

Нявольніца - 1 раз

“Сватаная”, 1, с.246

Світазара - 1 раз

“Песня-казка”, 2, с. 180

Рагнеда - 1 раз

“Гарыслава”, 6, с. 72

Гарыслава - 1 раз

“Гарыслава”, 6, с. 72

Стася - 1 раз

“Вечарынка”, 5, с. 64

Кася - 1 раз

“Вечарынка”, 5, с. 64

Зіна - 1 раз

“Вечарынка”, 5, с. 64

Мальвіна - 1 раз

“Вечарынка”, 5, с. 64

Манька - 1 раз

“Вечарынка”, 5, с. 64

Рая - 1 раз

“Вечарынка”, 5, с. 64

Паланея - 1 раз

“Чатыры крыжы”, 3, с. 37

Міхалінка - 1 раз

“За чужую елку”, 2, с. 57

Еўка - 1 раз

“За чаркай”, 3, с. 21

Гануля - 1 раз

“Зімою”, 6, с. 8

Ганна - 1 раз

“Зімою”, 6, с. 9

Ганка - 1 раз

“Тканне намёткі”, 1, с. 166

Ганька - 1 раз

“Сват”, 2, 16

Янінка - 1 раз

“Для Янінкі”, 3, с. 154

Амеля - 1 раз

“Паніч і Марыся”, 1, с. 251

Зоф'я - 1 раз

“Адплата кахання”, 6, с. 34

Настуля - 1 раз

“Янка і свабода”, 3, с. 178

Настачка - 1 раз

“Я - калгасніца”, 5, с. 39

Наталька - 1 раз

“Магіла льва”, 6, с.93

Антоля - 1 раз

“Песня”, 4, с. 114

Галя - 1 раз

“Выбары”, 5, с. 112

Галінка - 1 раз

“Выбары”, 5, с. 112

Марыля - 1 раз

“Сын і маці”, 4, с. 100

Бандароўна - 1 раз

“Бандароўна”, 6, с.80

Бандарыха - 1 раз

“Бандароўна”, 6, с. 87

Людка - 1 раз

“Людка”, 3, с. 121

Алеся - 1 раз

“Алеся”, 5, с. 65

Алена - 1 раз

“Нікому”, 6, с. 19

Кацярына - 1 раз

“Кацярына”, 1, с. 115

Даніліса - 1 раз

“Тканне намёткі”, 1, с. 166

Даротка - 1 раз

“Тканне намёткі”, 1, с. 166

Настаўніца - 1 раз

“Госці”, 5, с. 62

Брыгадзіркі - 1 раз

“Вечарынка”, 5, с. 64

Свінаркі - 1 раз

“Вечарынка”, 5, с. 64

Пастушка - 1 раз

“Братка і сястрыца”, 3, с. 156

Жнівярка - 1 раз

“Новая восень”, 5, с. 9

Трактарыстка - 1 раз

“Песня трактарысткі ”, 5, с. 85

Ткаля - 1 раз

“Яна і я”, 6, с. 109

Папрадуха - 1 раз

“Удосвітак”, 4, с. 38

Пасядуха - 1 раз

“Да дзяўчатак”, 1, с. 245

Прадаўчыца - 1 раз

“Бабулька - прадаўчыца зёлак”, 1, с. 238

Шынкарка - 1 раз

“Душачка, шынкарка...”, 4, с. 116

Аўтарка - 1 раз

“Аўтарцы “Скрыпкі беларускай”, 1, с. 127

Інжынер - 1 раз

“Дзве дзяўчыны”, 5, с. 77

Заступніца - 1 раз

“Памяці Мар'і Канапніцкай”, 2, с. 128

Праступніца - 1 раз

“Бандароўна”, 6, с. 84

Прастытутка - 1 раз

“Дзевяць асінавых колляў”, 5, с. 179

Шэльма - 1 раз

“Сцёпка Жук”, 1, с. 260

Сватаная - 1 раз

“Сватаная”, 1, с. 245

“Сама”- 1 раз

“Маладым на вяселлі”, 1, с. 248

Адзінокая - 1 раз

“Зімою”, 6, с. 9

Няшчасная - 1 раз

“Зімою”, 6, с. 13

Любая - 1 раз

“Магіла льва”, 6, с.102

Ненаглядная - 1 раз

“Яна і я”, 6, с. 109

Маладзенька - 1 раз

“Братка і сястрыца”, 3, с. 156

Прааналізаваўшы атрыманыя вынікі, робім вывад, што найчасцей Янка Купала ўжывае такія жаночыя асабовыя намінацыі, як “маці”, “дзяўчына”, “дзяўчынка”, “жонка”, “матка”.

Заключэнне

Мова народа багатая і дакладная, яркая і вобразная. Багацце яе ў разнастайнасці выяўленчых сродкаў, дакладнасць - у надзвычайнай здольнасці выражэння таго ці іншага значэння, яркасць і выразнасць - у выключнай вобразнасці. У мове многа жывога, трапнага, каларытнага. І гэта выкарыстоўвае мова паэтычная.

У нашай рабоце на матэрыяле вершаў і ранніх паэм Янкі Купалы мы разглядалі намінатыўныя адзінкі, што называюць асоб жаночага полу. А менавіта вылучылі лексічныя адзінкі, якія выкарыстоўваюцца для абазначэння паэтам асоб жаночага полу, раскрылі іх семантычную структуру, разгледзелі варыянтнасць жаночых асабовых намінацый і акрэслілі найбольш частотныя словаўтваральныя мадэлі найменняў, а таксама падлічылі паўторнасць іх ужывання ў лірыцы і ранніх паэмах Янкі Купалы.

Стагоддзямі ў духоўнай культуры беларусаў выпрацоўваліся і крышталяваліся ўяўленні пра ідэал жанчыны. Таму і вылучаецца шэраг семантычных падгуртоў, якія выкарыстаў і дапоўніў Янка Купала. Пры падлічэнні жаночых асабовых намінацый у паэта - 181, улічваючы сэнсава-стылістычныя формы. Часцей ужывальныя - “маці” (79 разоў), “матка” (45 разоў), “матуля” (22 разы); “дзяўчына” (55 разоў), “дзяўчынка” (41 раз), дзяўчаты (23 разы); “жонка” (54 разы).

Усе вызначаныя намі жаночыя асабовыя намінацыі мы класіфікавалі паводле лексіка-семантычнага значэння. Але гэты падзел на групы ўмоўны, т.я. адно і тое ж найменне можа быць у розных групах у залежнасці ад таго, якую семантыку мае. Атрымаліся наступныя групы:

- тыя назвы, якія можна аб'яднаць у пэўныя групы па сінанімічнасці. Тут такія найменні, як “маці” і “дачка” як асноўныя назвы кроўнай роднасці, а таксама “жонка” ды “дзяўчына” (маючы на ўвазе, па-першае, узроставыя асаблівасці, а па-другое, сімпатыю з боку прадстаўнікоў мужчынскага полу); многа сінонімаў знайшоў паэт, калі звяртаўся да старэйшай па ўзросту жанчыны - кабета, цётка, баба і г.д.;

- назвы дзяўчын і жанчын паводле іх прыналежнасці да пэўнага асяроддзя, паводле іх грамадскага становішча: пані, княгіня, мужычка і г.д.;

- назвы роднасці, сваяцтва, сямейных адносін: сястра, свацця, кума і г.д.;

- словы, якія называюць жанчыну ў адносінах да іншых, няродных, людзей: суседка, сяброўка і г.д.;

- словы, што называюць жанчыну паводле яе знешніх ці ўнутраных якасцей, стану, паводзін: душачка, бядачка, русалка, ведзьма і г.д.;

- словы, якія называюць асобу жаночага полу па роду яе дзейнасці, прафесіі: пастушка, трактарыстка і г. д.;

- словы-назвы народнасці, нацыянальнасці: татарка, грузінка;

- уласныя назоўнікі - жаночыя імёны: Світазара, Рагнеда, Гарыслава, Паланея і г.д.;

- словы-ўказанні на жанчыну ў адносінах да астатніх па пэўных прызнаках: “сама”, калі зварот да дзяўчыны, і “мая”, калі зварот да жонкі.

Асабліва экспрэсіўны памяншальна-ласкальныя формы жаночых асабовых намінацый. Тут і краса, і пяшчота, і ласка: дзеванька, дзяўчынанька, матулька, бабулька і г.д.

Слова- і формаўтваральны аналіз асабовых намінацый паказаў, што найбольш ужывальнымі ў Янкі Купалы з'яўляюцца суфіксы: -к-, -ніц-, -ачк-: Галінка, мамка, мучаніца, настаўніца, бядачка, любачка і інш.

Якасць распрацоўкі і эмацыянальнасць раскрыцця і апісання Янкам Купалам жаночых вобразаў заслугоўвае ўвагі і павагі. Дзяўчына, жанчына для паэта - гэта асаблівы і непаўторны свет, у якім ёсць месца і высокім ідэалам, і гонару, і сумленню, і самаахвярнасці, і патрыятызму. Вобразна-выяўленчыя мастацкія сродкі, якія ўдала выкарыстоўваў у сваіх творах паэт (параўнанне, метафара, эпітэт), дапамагаюць вобразна і лаканічна выразіць думку, выявіць сутнасць з'явы, павялічваюць сэнсавую нагрузку слова, паказваюць унікальнасць, ёмістасць вобразнага мыслення паэта.

Спіс выкарыстанай літаратуры

1. Анисимова Е.А. Номинации лица как средство формирования смысла художественного произведения. - Автореферат дисс…канд. филол. наук,- Мн, 1997

2. Бардовіч А.М., Шакун А.М. Марфемны слоўнік беларускай мовы.- Мн, 1989

3. Бардовіч А.М., Круталевіч М.М., Лукашэнец А.А. Школьны словаўтваральны слоўнік беларускай мовы.- Мн, 2006

4. Земская Е.А. Современный русский язык. Словообразование.- М.: Просвещение, 1973.- 304 с.

5. Кавальчук, А.І. Асабовыя найменні ў гаворках Гродзеншчыны: манаграфія / А.І.Кавальчук; навук. рэд. праф. П.У.Сцяцко. - Гродна: ГрДУ, 2006. - 45 с.

6. Клышка М.К. Слоўнік сінонімаў і блізказначымых слоў.- Мн.: Выш. Шк., 1993.- 445 с.

7. Купала Я. Энцыклапедычны даведнік.- Мн, 1986

8. Ляшчынская В.А. Слова ў паэзіі Янкі Купалы.- Мн.: Бел. Навука, 2004.- 272 с.

9. Народныя песняры. - Мн.: Выд-ва БДУ, 1972.- 272 с.

10. Никитевич В.М. Теоретические основы деривационной грамматики.- Гродно, 1993

11. Пискун В.Т. Женские личные номинации в современном белорусском литературном языке - Автореферат дисс…канд. филол. наук,- Мн, 1972

12. Сучасная беларуская літаратурная мова: Марфалогія.- Мн.: Выд. Ул.М. Скакун, 1997.- 188 с.

13. Сцяцко П.У. Беларускае народнае словаўтварэнне. Афіксальныя назоўнікі. - Мн.: Навука і тэхніка, 1977. - 320 с.

14. Тлумачальны слоўнік беларускай мовы: У 5 т.- Мн.: Гал. рэд. Беларус. Сав. Энцыклапедыі, 1977 - 1984

Размещено на Allbest.ru